Nie bądź obojętny

• 18 kwietnia 2023-8 stycznia 2024

Wystawę otwieramy w przeddzień 80. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim. Po raz pierwszy opowiadamy o nieznanej stronie powstania, oddajemy głos cywilom, którzy ukrywali się w getcie. Pomimo rozpaczy, głodu, strachu, nieludzkich warunków walczyli o każdy kolejny "dzień, godzinę, minutę". Ich opór był tak samo ważny, jak ten z bronią w ręku.

Autorka koncepcji wystawy: prof. Barbara Engelking; kuratorka wystawy: Zuzanna Schnepf-Kołacz.

• 19 kwietnia 2023

Po raz 11. zorganizujemy akcję społeczno-edukacyjną Żonkile pod hasłem "Łączy nas pamięć", której hasłem przewodnim tym razem będą cywile. Na ulicach Warszawy wolontariusze będą rozdawać papierowe żonkile – symbol wspólnej pamięci o powstaniu w getcie. W 2023 roku po raz pierwszy żonkile zostaną rozdane przez wolontariuszy również w pięciu miastach Polski: Łodzi, Krakowie, Wrocławiu, Białymstoku oraz Lublinie.

W ramach akcji Żonkile oraz programu "Nie bądź obojętny. 80 rocznica powstania w getcie warszawskim" w dniach 16-22 kwietnia przygotowaliśmy szeroki program towarzyszący.

• 23-25 kwietnia 2023
• Zgłoszenia do 22 kwietnia >>

Celem konferencji jest rozpoznanie i opisanie doświadczenia życia Żydów w obliczu bliskiego i nieuchronnego zagrożenia Zagładą. Jak rozprzestrzeniały się informacje o masowych mordach? Jak Żydzi adaptowali się do warunków ekstremalnych? Jak wyglądało ich życie dzień po dniu w tych warunkach? Jakie były ich przeżycia i emocje oraz świadomość dalszego losu?

• 12 maja 2023 (piątek), godz. 10.00, 12.00
• KUP BILET >>

Beethoveen Orchestra Bonn zaprosi na dwa wyjątkowe koncerty, by upamiętnić pamięć Żydów i Żydówek z getta warszawskiego utworami takich artystów, jak Władysław Szpilman, Mieczysław Wajnberg czy Josima Feldschuh.

• 12-14 maja 2023 (piątek-niedziela)

Millennium Docs Against Gravity to największy festiwal filmów dokumentalnych w Polsce i jeden z największych na świecie. W 2023 roku jeden z bloków poświęcony będzie hasłu "Nie bądź obojętny/-a", zarówno w odniesieniu do tematów historycznych, jak i współczesnych.

• warsztaty: marzec-maj
• spektakl: 15 maja 2023 (poniedziałek)

Teatr Forum to historie opowiadane przez młodych ludzi, nastolatków. W muzealno-teatralnej przestrzeni, którą stworzą, będą pracowali z tematami, które są dla nich ważne, z tym co ich boli, co chcieliby zmienić, co nie jest dla nich obojętne.

• 16 maja 2023 (wtorek)

"Still Standing" to działanie performatywne, w którym ciało traktowane jest jako nośnik pamięci i żywa rzeźba powstająca w relacji do miejsca. Działanie wchodzi w dialog z historyczną choreografią izraelskiej choreografki Noa Eshkol przygotowaną przez nią na obchody 10. rocznicy powstania w getcie warszawskim i zaprezentowaną w 1953 roku w kibucu Lohamei Hageta’ot (Bojowników Getta) w Izraelu. Działanie będzie przeprowadzone we współpracy z muranowianami i muranowiankami w nawiązaniu do daty zburzenia Wielkiej Synagogi na Tłomackiem.

• czerwiec-sierpień 2023

Kurs edukacyjny wokół pamięci o Zagładzie Romów w oparciu o wystawę czasową "Wokół nas morze ognia". Kulminacja kursu to sierpień 2023 w związku z Międzynarodowym Dniem Pamięci o Zagładzie Romów.

• wrzesień-listopad 2023

Spacery choreograficzne to propozycja innego, osadzonego w doświadczeniu cielesnym poznawania wystawy. Umożliwia ono bądź to uaktywnienie odmiennych od zazwyczaj używanych na ekspozycjach zmysłów, bądź to skupianie się na wybranym aspekcie sensualnego doświadczania – wyostrzaniu określonego zmysłu. Spacery poprowadzi Weronika Pelczyńska.

• październik-listopad 2023

Punktem wyjściowym do warsztatów jest pamięć. Pamięć życia w żydowskich gettach w czasie drugiej wojny światowej i współczesnego życia w ogarniętych wojną ukraińskich miastach. Będziemy się zastanawiać nad tymi dwiema perspektywami na podstawie indywidualnych losów Żydów/Żydówek i Ukraińców/Ukrainek. Warsztaty będą się odbywały częściowo w oparciu o wystawę czasową.

• 23-29 października 2023 (poniedziałek-niedziela)

Warsaw Jewish Film Festival jest przeglądem najnowszego kina międzynarodowego z konkursem fabuł i dokumentów poruszających szeroko rozumianą "tematykę żydowską". Festiwal to miejsce spotkań, gdzie silnie obecna jest teraźniejszość, która wyrasta z historii. W 2023 roku festiwal przyjmie hasło przewodnie "Nie bądź obojętny".

• 27-29 października 2023 (piątek-niedziela)

Ruch oporu w okresie II wojny światowej obejmował różnorodne formy sprzeciwu wobec władz okupacyjnych, jednak najsilniej w zbiorowej pamięci odcisnęła się walka zbrojna. Opór ludności cywilnej wiązał się z ogromnym ryzykiem. Jak takie podejście do pojmowania oporu przekłada się na edukację, postrzeganie historii oraz kształtowanie współczesnych postaw patriotycznych? Wokół tych pytań będą toczyć się spotkania w ramach konferencji edukacyjnej Muzeum POLIN poświęconej pamięci o ludności cywilnej warszawskiego getta.

• listopad-grudzień 2023

Projekt muzyczno-performatywny Chóru POLIN przygotowany w odniesieniu do treści wystawy czasowej. Chór POLIN to społeczny chór działający od 2014 roku przy Muzeum Historii Żydów Polskich. W każdym kolejnym projekcie chór stara się pójść o kilka kroków do przodu bądź o kilka kroków w bok w stosunku do wcześniejszych realizacji.

• druga połowa listopada 2023

Celem konkursu Nagroda POLIN jest promocja postaw i działań zgodnych z misją muzeum. Laureatami nagrody są osoby lub organizacje, które swoimi działaniami chronią pamięć o historii polskich Żydów oraz przyczyniają się do kształtowania wspólnej przyszłości, wzajemnego zrozumienia i szacunku. Nagroda jest przyznawana od 2015 roku. 2023 rok to szczególny czas na wyróżnienie tych, którzy nie są obojętni.

W 2023 roku w ramach programu towarzyszącego wystawie zaprosimy na wydarzenia, które odbywać się będą w ramach serii spotkań – zarówno na żywo w muzeum, jak i online.

• marzec-grudzień 2023
• pierwszy odcinek: 16 marca, godz. 20.00

Myślą przewodnią nowego cyklu podcastów Muzeum POLIN będzie XI przykazanie "Nie bądź obojętny", które – przywołane przez Mariana Turskiego przed bramą śmierci – obiegło cały świat. Postaramy się przyjrzeć obojętności z rozmaitych perspektyw i zastanowić się, czym jest obojętność, a może też, czym nie jest. Jakie są źródła obojętności? Do czego obojętność prowadzi lub może prowadzić? Czy to jest jakiś moralny nakaz, obowiązek, cywilizacyjny stempel, wewnętrzny impuls, indywidualna potrzeba? Wszystkie rozmowy prowadzić będzie prof. Karolina Wigura.

• marzec-grudzień 2023

Spotkania literackie wokół nowych wydawnictw związanych z 80. rocznicą powstania w getcie warszawskim.

• warsztaty: marzec-czerwiec 2023

W trakcie 10 spotkań nastolatkowie poznają historię oraz losy żydowskich rówieśników, takich jak Mary Berg, Dawid Sierakowiak czy młody poeta z getta łódzkiego Abram Cytryn. Następnie będą uczyć się budowania opowieści oraz wspólnie z edukatorami na nowo będą odkrywać oraz interpretować teksty z kanonu lektur. Pod koniec projektu stworzą autorski spacer po wystawie czasowej.

• kwiecień-maj 2023, platforma online

Prelegentki, polskie naukowczynie, pisarki i aktywistki spojrzą na historię warszawskiego getta z perspektywy kobiet i gender. Uczestnicy wraz z wykładowczyniami zastanowią się wspólnie, dlaczego historia oporu w getcie dotąd pomijała udział kobiet i jakie znaczenie dla zrozumienia historii getta ma gender.

• 22 kwietnia (sobota) – jesień 2023

Od 22 kwietnia w 6 lokalizacjach na Muranowie staną instalacje symbolicznie znakujące miejsca ukrywania się ludności cywilnej. Po zakończeniu powstania w getcie warszawskim dawna dzielnica żydowska została zrównana z ziemią. We współczesnej Warszawie nie ma po niej niemal żadnego śladu. Tak jak po kryjówkach i bunkrach, które Żydzi i Żydówki budowali, by znaleźć schronienie w trakcie powstania. Wraz z SENNA kolektyw postanowiliśmy przywrócić miejskiej rzeczywistości pamięć o tych miejscach.

• kwiecień-grudzień 2023, wybrane niedziele miesiąca, godz. 14.00
• spacery prowadzone przez przewodników Muzeum POLIN

• kwiecień-grudzień 2023, wybrane soboty miesiąca, godz. 12.00 

Cykl autorskich oprowadzań, podczas których uczestnicy będą mieli okazję poznać indywidualne podejście do wystawy "Wokół nas morze ognia" osób reprezentujących różne obszary: nauki, sztuki, edukacji, krytyki. Będą to spotkania przede wszystkim z twórczyniami i twórcami wystawy.

• maj-sierpień 2023

Program kursu powstał z myślą o edukatorach i edukatorkach oraz lokalnych liderach i liderkach działających w obszarze międzykulturowości i/lub dziedzictwa żydowskiego. Spotkanie to umożliwi pogłębienie ich wiedzy oraz rozwój umiejętności, a także sieciowanie.

• maj-październik 2023

Cykl spacerów miejskich, których tematy nawiązywać będą do historii getta warszawskiego. Prześledzimy wspólnie, jak przebiegały granice getta i jakie pozostawiło ślady. Poznamy historie związane z ratowaniem dzieci, a także wydobędziemy muranowskie herstorie.

• wrzesień-listopad 2023

Trzy spotkania z potomkami bohaterów "Wokół nas morze ognia" – cywili, którzy przetrwali powstanie w getcie w jego murach i opisali je we wspomnieniach. Rozmowy poprowadzi prof. Barbara Kirshenblatt-Gimblett, główna kuratorka wystawy stałej Muzeum POLIN.

Zajęcia realizowane będą w ramach naszej oferty edukacyjnej na rok szkolny 2023/2024 w formie stacjonarnej i online. Dzięki warsztatom młodzież będzie lepiej rozumiała procesy historyczne i uwrażliwi się na przejawy wykluczania ze społeczeństwa osób, które w jakiś sposób różnią się od większości. Zrozumie, że aby zmienić świat, nie możemy być obojętni.

Od kwietnia zapraszamy na premiery filmowe oraz publikacje nowych artykułów na portalach Wirtualny Sztetl oraz Polscy Sprawiedliwi. Przybliżmy w nich portrety osobiste świadków getta warszawskiego, opublikujemy ikonografię z gett w okupowanej Polsce. Zaprezentujemy nowe opracowanie historyczne na temat postaw Polaków wobec powstania w getcie warszawskim, a także uzupełnione historie pomocy udzielonej Żydom przez m.in. Andrzeja i Czesława Miłoszów.

"Kwestia charakteru. Bojowniczki z getta warszawskiego" – książka pod redakcją Sylwii Chutnik i Moniki Sznajderman, poświęcona bohaterkom, które znane były do tej pory tylko z imienia, lapidarnych wzmianek w tekstach źródłowych lub pojawiały się jako towarzyszki walki swoich kolegów.

Autorki:

• Kalina Błażejowska,
• Katarzyna Czerwonogóra,
• Agnieszka Dauksza,
• Patrycja Dołowy,
• Agnieszka Glińska,
• Hanka Grupińska,
• Agnieszka Haska,
• Natalia Judzińska,
• Magdalena Kozłowska,
• Joanna Ostrowska,
• Karolina Sulej,
• Anna Szyba,
• Karolina Szymaniak,
• Monika Tutak-Goll,
• wstęp: Zuzanna Hertzberg.


• Koedycja z Wydawnictwem Czarne
• Premiera: 12 kwietnia 2023 roku

"Wokół nas morze ognia" – publikacja pod redakcją Barbary Engelking i Zuzanny Schenpf-Kołacz, towarzysząca wystawie "Wokół nas morze ognia. Losy żydowskich cywilów podczas powstania w getcie warszawskim" w Muzeum POLIN. Bogato ilustrowane, albumowe wydanie, w którym kilkunastu autorów odnosi się do tematyki wystawy. W tomie znajdują się teksty wybitnych historyków zajmujących się Zagładą, ale również m.in. Hanny Krall, Andrzeja Ledera czy Mikołaja Grynberga. 

• Premiera: 16 kwietnia 2023 roku

Marian Berland, "Dni długie jak wieki. Świadectwo z ukrycia od powstania w getcie warszawskim 1943–1944" – wstrząsające wspomnienia polskiego Żyda, pisane na prośbę działaczy "Żegoty" w 1944 roku w ukryciu, po stronie "aryjskiej" w Warszawie. Zdaniem Mariana Turskiego jedno z najważniejszych pisanych po polsku świadectw Zagłady. Ze wstępem Mariana Turskiego i posłowiem Barbary Engelking.

• Koedycja z Ośrodkiem KARTA, książka z serii KARTY "Żydzi polscy"
• Premiera: 18 kwietnia 2023 roku

Fotografie z powstania w getcie warszawskim Zbigniewa Leszka Grzywaczewskiego i Rudolfa Dameca – pakiet dwóch albumów fotograficznych, prezentujących niezwykle cenne, nieznane dotychczas fotografie powstania w getcie z dwóch perspektyw: wewnątrz getta (jedyne znane zdjęcia wykonane nie przez Niemców) oraz ze strony "aryjskiej". Z komentarzem Jacka Leociaka i Barbary Engelking.

• Premiera: wrzesień 2023 roku