Діти: koncert z okazji Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu

W przeddzień 78. rocznicy wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau zapraszamy na specjalny koncert poświęcony dzieciom. Wśród deportowanych do obozu było około 232 tysięcy dzieci i młodocianych w wieku poniżej 18 lat.

• 26 stycznia (czwartek), godz. 19.00, KUP BILET >>
• Audytorium Muzeum POLIN
• bilety dostępne online i w kasach Muzeum

Śmierć dziecka jest jednym z największych dramatów, jakie może przeżyć człowiek. Poeta Friedrich Rückert po śmierci dwójki swoich dzieci napisał cykl 428 wierszy, które opublikowane zostały po jego śmierci. Kompozytor Gustav Mahler, który z 5 wierszy Rückerta uczynił ramę dla swojego dzieła "Kindertotenlieder" był świadkiem śmieci kilkorga spośród swojego rodzeństwa, w tym swojego ukochanego, młodszego brata Ernsta. Później, po ukończeniu utworu, na szkarlatynę zmarła córka kompozytora. Podczas koncertu po raz pierwszy zabrzmi kameralna aranżacja "Kindertotenlieder", przygotowana przez znakomitego skrzypka i kompozytora Marcina Markowicza.

Obok muzyki Mahlera w aranżacji Markowicza usłyszymy także "Mazurek nr 4" Josimy Feldschuh (1929-1943) – nastoletniej kompozytorki z warszawskiego getta, wychowanej w Warszawie przy ulicy Karmelickiej, nieopodal miejsca, w którym dziś stoi Muzeum POLIN. Josima zmarła na gruźlicę poza murami getta, w ukryciu, w miejscowości Pustelnik, 21 kwietnia 1943 roku – dwa dni po wybuchu powstania. Jej matka, Perła, kilka dni później odebrała sobie życie.

Program koncertu dopełni przejmujący kwartet smyczkowy Witolda Lutosławskiego. O przebiegu utworu pisał sam kompozytor:

"Część główną rozpoczyna furioso, którego gwałtowny charakter dominuje przez dłuższy czas, aby doprowadzić w końcu do przesilenia w najwyższych rejestrach wszystkich czterech instrumentów. Następuje rodzaj chorału, po czym dłuższa sekcja, oznaczona w nutach słowem funebre. Końcowe epizody utworu rozgrywają się przeważnie w wysokich rejestrach i są tylko jakby komentarzem do tego, co było przedtem".

W początkowym okresie istnienia obozu dla kobiet dzieci, które się tam urodziły, były uśmiercane bez względu na narodowość, bez odnotowywania tego faktu w dokumentacji obozowej. Od połowy 1943 roku pozostawiano przy życiu dzieci urodzone przez kobiety nieżydowskiego pochodzenia. Dzieci więźniarek Żydówek były z reguły uśmiercane aż do listopada 1944 roku.

Wśród co najmniej 1,3 mln osób deportowanych do obozu Auschwitz-Birkenau było około 232 tysięcy dzieci i młodocianych w wieku poniżej 18 lat. W dniu wyzwolenia obozu, 27 stycznia 1945 roku, w Auschwitz-Birkenau przebywało około 700 dzieci, w tym około 500 poniżej 15. roku życia. Na tej podstawie historycy szacują, że w Auschwitz-Birkenau poniosło śmierć ponad 200 tysięcy dzieci.

Pod koniec listopada ubiegłego roku prokurator generalny Ukrainy Andrij Kostin przekazał, że od początku rosyjskiej inwazji śmierć poniosło 437 dzieci. Dlatego też koncert ten zatytułowaliśmy ukraińskim słowem "dzieci": діти.

W przeddzień 78. rocznicy wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau przez żołnierzy 60. armii Pierwszego Frontu Ukraińskiego zapraszamy do wysłuchania znakomitej muzyki, ale przede wszystkim do refleksji na temat śmierci i pamięci o niej.