Muzeum

Marian Turski przewodniczącym Rady Muzeum POLIN

Marian Turski ubrany w niebieską koszulę i marynarkę. Podpiera twarz dłonią i patrzy przed siebie.
fot. M. Jaźwiecki / Muzeum Historii Żydów Polskich

Podczas pierwszego posiedzenia nowo powołana Rada Muzeum POLIN wybrała przewodniczącego. Został nim ponownie Marian Turski. Wyłoniono także zastępców: Aldonę Machnowską-Górę, wiceprezydentkę Miasta st. Warszawy oraz Artura Hofmana, prezesa Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce.

Marian Turski będzie przewodził Radzie POLIN w kolejnej kadencji 2022-2026. Sprawuje tę funkcję od początku istnienia Muzeum.

W skład Rady Muzeum POLIN wchodzą przedstawiciele trzech Założycieli Muzeum, tj. Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Polsce, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Miasta st. Warszawy:

  1. Artur Hofman
  2. Ronald S. Lauder
  3. Aldona Machnowska-Góra
  4. Ewa Malinowska-Grupińska
  5. prof. dr hab. Andrzej Paczkowski
  6. Shana Penn
  7. Zygmunt Rolat
  8. prof. dr hab. Adam Daniel Rotfeld
  9. Ryszard Schnepf
  10. dr Jarosław Sellin
  11. Albert Stankowski
  12. dr Mateusz Szpytma
  13. Marian Turski
  14. Bronisław Wildstein
  15. Piotr Wiślicki

Rada Muzeum jest kolektywem skupiającym różne środowiska zaangażowane w działalność Muzeum. Zadaniem Rady jest ocena dotychczasowych osiągnięć Muzeum i pomoc w określeniu kierunków jego dalszego rozwoju. W jej skład – obok praktyków różnych dziedzin – wchodzi wielu wybitnych naukowców i znawców historii Żydów oraz historii ogólnej. Decyzją Założycieli Muzeum to właśnie Rada akceptuje ostateczny kształt wystawy stałej.

Marian Turski urodził się w 1926 roku w Druskiennikach jako Mosze Turbowicz. Miał czternaście lat, kiedy trafił do łódzkiego getta, gdzie działał w podziemnej organizacji Lewica Związkowa. Jednym z ostatnich transportów w 1944 roku został wywieziony do obozu Auschwitz-Birkenau. Tam Niemcy zamordowali jego ojca i brata.

W 1945 roku przeżył dwa marsze śmierci: w styczniu – z Auschwitz do Buchenwaldu, w kwietniu – z Buchenwaldu do Theresienstadt, gdzie 8 maja w stanie bliskim agonii doczekał wyzwolenia przez Armię Czerwoną.

Po zakończeniu II wojny światowej zamieszkał na Dolnym Śląsku, w 1949 roku przeniósł się do Warszawy. Jest historykiem i dziennikarzem. Od 1958 roku kieruje działem historycznym tygodnika "Polityka". Napisał, opracował i zredagował kilkanaście książek, między innymi:

  • "Lumumba i jego kraj" (Warszawa 1962),
  • "Operacja "Terminal"" (Warszawa 1965),
  • "Byli wówczas dziećmi" (Warszawa 1975),
  • "Ruch Pokoju. Ludzie, fakty" (Warszawa 1975),
  • "Losy żydowskie. Świadectwo żywych" (tom I – Warszawa 1996, tom II – Warszawa 1999, tom III – Warszawa 2006),
  • "Polish Witnesses to the Shoah" (Londyn 2010),
  • "Sztuka w miejscach śmierci. Europejskie pomniki ofiar hitleryzmu" (wraz z Haliną Taborską, Kraków–Budapeszt–Syrakuzy 2019),
  • "Co ofiary wiedziały o swoim losie" (Kraków 2020)
  • "XI Nie bądź obojętny" (Wołowiec 2021).

Marian Turski otrzymał tytuł honorowego obywatela miasta stołecznego Warszawy, między innymi za wieloletni wysiłek prowadzący do powstania na Muranowie Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Od początku pełni także funkcję przewodniczącego Rady Muzeum. Zasiada we władzach: Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Polsce, Stowarzyszenia Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w II Wojnie Światowej, Rady Domu Konferencji w Wannsee – Miejsca Pamięci i Edukacji Historycznej w Berlinie. Przez wiele lat pełnił funkcję Wiceprezydenta Międzynarodowego Komitetu Oświęcimskiego, a 11 czerwca został wybrany Prezydentem.

W marcu tego roku wyróżniony przez Senat UMCS tytułem doktora honoris causa „za szlachetne wypełnianie misji strażnika pamięci wspólnej, polsko-żydowskiej historii, przywracanie wiary w sprawczą siłę wolnego słowa oraz głęboki moralny wymiar przykazania »Nie bądź obojętny«, które staje się uniwersalnym ludzkim zobowiązaniem wobec bliźnich i świata”.

Laureat wysokich odznaczeń Polski, Francji, Niemiec, Finlandii, Luksemburga, Austrii.