Spotkanie
23.05.2024

Oto obiekt: To, co po nich (nie) zostało. Rzeczy pożydowskie w zbiorach POLIN

W gablocie szyld z napisem lekarz-dentysta z kolekcji muzealnej.
fot. M. Jaźwiecki / Muzeum Historii Żydów Polskich

Podczas spotkania opowiemy o przedmiotach "pożydowskich" znajdowanych w przestrzeniach pożydowskich domów czy w gruzach gett. Także o tych wykorzystywanych niezgodnie ze swoim przeznaczeniem.

Zaprosiliśmy osoby zajmujące się na co dzień przywracaniem i upowszechnianiem pamięci o ludziach i miejscach, których już nie ma. Spotkanie towarzyszy wystawie "(po)ŻYDOWSKIE… Sztetl Opatów oczami Majera Kirszenblata" prezentującej historię jednego z wielu miast przedwojennej Polski. Po jego żydowskich mieszkańcach zostały tylko nieliczne przedmioty. Część z nich, choć pochodzi z najróżniejszych zakątków Polski, należy dziś do kolekcji Muzeum POLIN.

Pamiątki, które zaprezentujemy podczas spotkania, w większości nie mają wysokiej wartości materialnej. Stanowią one jednak swego rodzaju medium – narzędzie pozwalające opowiedzieć historię osób, do których dawniej należały.

Zastanowimy się, co dziś pozostało po żydowskiej społeczności polskich miast i wsi, jakie znaczenia niosą za sobą te przedmioty i miejsca? Jak funkcjonuje pamięć o ich dawnych właścicielach i jakie działania podejmowane są, aby tę pamięć zachować? I jak poradzić sobie z trudnym dziedzictwem, które pozostało po Zagładzie Żydów?

Upowszechnianie historii polskich Żydów oraz pamięci o nich wpisane jest również w misję naszego muzeum, które stale wspiera działania mające na celu wzrost świadomości ich losów.

Uczestniczki:

Dr Grażyna Barwinek – doktor nauk o Ziemi, nauczycielka historii, geografii, przyrody, informatyki z doświadczeniem pracy w szkołach podstawowych, ponadpodstawowych i wyższych. W kręgu zainteresowań znajdują się zagadnienia dotyczące wydarzeń historii Polski i historii powszechnej, w szczególności historii, tradycji i kultury żydowskiej. Ambasadorka Muzeum POLIN w Chęcinach i Kielcach.

Dr Marta Frączkiewicz – kuratorka zbiorów Muzeum Historii Żydów Polskich. Absolwentka Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu na kierunkach etnologia i antropologia kulturowa, archeologia i gender studies oraz studiów polsko-żydowskie w Instytucie Badań Literackich PAN w Warszawie. W swojej pracy zajmuje się przede wszystkim pracą z pamiątkami osobistymi oraz historycznymi.

Dr Natalia Romik – absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego oraz Bartlett School of Architecture w University College London. W swojej pracy naukowej analizowała architekturę i urbanistykę miasteczek żydowskich przywracając ich pamięci społecznej. Jest również autorką wielu performansów, instalacji i wystaw. Współkuratorka wystawy „(po)ŻYDOWSKIE… Sztetl Opatów oczami Majera Kirszenblata".

 

Lista obiektów:

Przedmioty, których właściciele nigdy po nie wrócili:

  • waga bezmian po Herszli ze Staszowa,
  • dyplomy Józefa Finka,
  • ampka po rodzinie z Leszna 61.

Przedmioty znalezione:

  • sziwiti,
  • szyld dentystki,
  • szafa z Huty Zaborowskiej.

Przedmioty odkupione wtórnie:

  • chanukija,
  • atary z Sądecczyzny,
  • sygnet z getta łódzkiego.

Pamięć miejsca:

  • płytka podłogowa z praskiej Synagogi,
  • zwieńczenie bramy Rabinatu w Wilnie,
  • wałek do zwoju Tory.

Judaika wtórnego użytku:

  • sito,
  • banjo,
  • bęben.

Dofinansowano:

Federalne Ministerstwo Spraw Zagranicznych