Modlitwa/Tfiles – koncert otwarcia POLIN Music Festivalu

Tradycyjnie już POLIN Music Festival otworzy koncert symfoniczny. W Audytorium zabrzmi prapremiera "Tfiles" – zamówionego przez nas utworu. Solistą będzie znakomity klarnecista młodego pokolenia – Andrzej Ciepliński. Orkiestrę Polskiego Radia w Warszawie – zespół, który mogliśmy już oklaskiwać podczas finału poprzedniej edycji POLIN Music Festivalu – poprowadzi jej dyrektor artystyczny Michał Klauza.

• 23 lutego 2024 (piątek), godz. 19.00, KUP BILET →
• Audytorium Muzeum POLIN

Do naszej sali koncertowej powróci też muzyka Avnera Dormana: to na naszej scenie odbyły się polskie premiery jego koncertów: Koncert skrzypcowy "Shiksa" (z Larą St. John i Sinfonią Varsovią) i koncert mandolinowy (z Avim Avitalem i Orkiestrą Amadeus). Tym razem jako pierwsi w Polsce uczestnicy POLIN Music Festivalu usłyszą jego Koncert fortepianowy nr 3, a solistą w tym utworze będzie amerykański pianista Mackenzie Melemed.

Swoistą modlitwą będzie też utwór Leonarda Bernsteina "Halil" (hebr. flet) zadedykowany duchom Yadina Tannenbauma i jego poległych braci. Yadin był młodym flecistą. W czasie wojny Jom Kipur walczył jako czołgista. Zginął w walce, w wieku zaledwie 19 lat. Jak zanotował sam kompozytor:

"«Halil» jest zmaganiem między siłami tonalności i atonalności. W tym przypadku […] toczy się między wojną czy stanem wojennego zagrożenia a przemożną chęcią życia i pocieszenia, jakie niesie sztuka, miłość i nadzieja na pokój".

Solistką w polskim prawykonaniu tego utworu będzie Ania Karpowicz.

Alex Weiser "Tfiles"

"W poezji Mołodowskiej odnajduję swój własny stosunek do żydowskiej religii i duchowości. Wchodząc w świat świeckiej poezji jidysz, stawiającej pytania o Boga, mogę z jednej strony zagłębić się w żydowskość, jednak bardzo otwarty sposób, tworząc moje własne, świeckie, żydowskie modlitwy, czerpiąc z tradycji, a jednocześnie wyobrażając je sobie na nowo".

Avner Dorman "Koncert fortepianowy nr 3"

"Styl mojego Koncertu fortepianowego nr 3 określiłbym jako postmodernistyczny Sturm und Drang: utwór wyrażający skrajne emocje i nagłe zmiany, od głębi rozpaczy po całkowitą ekstazę. Napisany w trzech częściach, wykonywany bez przerw, koncert nawiązuje do dzieł tradycyjnych, a jednocześnie eksploruje nowe obszary. Część pierwsza rozpoczyna się w zawirowaniach, jakby została wrzucona w sam środek emocjonalnej burzy. Część ma strukturę podobną do tradycyjnej formy sonatowej, w której pierwsza grupa tematyczna jest perkusyjna, czasem brutalna i zawiera dużą złożoność rytmiczną, a druga grupa tematyczna jest bardziej melodyjna, mimo to sarkastyczna i negatywna. Obszerna kadencja prowadzi z powrotem do krótkiej rekapitulacji, która na początku drugiej części zapada w otchłań ciemności. Część druga to powolny zestaw tematów i wariacji. Fortepian jest używany podobnie jak arabski Kanun, z przyspieszającymi, powtarzanymi nutami, co zwiększa jego bezpośrednią ekspresję.

Sam temat jest jak wybuch emocji i energii – negatywnej, pozytywnej i zawsze intensywnej – doświadczenie tych emocji prowadzi do spokoju i przejrzystości. Z każdą odmianą proces ten się powtarza, a intensywność emocji ustępuje pięknu; piękno, które kryło się pod zawirowaniami dotychczasowej muzyki. Ostatnia część to żywiołowe rondo obejmujące ogromną różnorodność nut, rytmów, kolorów i oktaw. Jest to celebracja czystej energii, pozbawionej poprzedzającej ją negatywności, eksplodującej miłością i ekstazą. To, co było burzliwe i groźne, teraz jest ekscytujące i radosne".

Leonard Bernstein "Halil"

"Dzieło to opatrzone jest dedykacją duchowi Yadina i jego poległych braci". Jest to nawiązanie do Yadina Tanenbauma, dziewiętnastoletniego izraelskiego flecisty, który w 1973 roku (w trakcie wojny Yom Kippur), u szczytu swoich muzycznych zdolności, zginął w swoim czołgu na Synaju. Gdy Bernstein komponował ten utwór, Yadin miałby dwadzieścia siedem lat.

"«Halil» (co po hebrajsku oznacza flet) od strony formalnej, w niczym nie przypomina moich pozostałych utworów. Z drugiej jednak strony, podobnie jak większość mojej muzyki, jest zmaganiem między siłami tonalności i atonalności. W tym przypadku ta walka toczy się między wojną czy stanem wojennego zagrożenia a przemożną chęcią życia i pocieszenia, jakie niesie sztuka, miłość i nadzieja na pokój. Jest to swoista muzyka nocy, która od początkowego 12-tonowego pasażu do dwuznacznie diatonicznej kadencji końcowej jest ciągłym konfliktem nocnych obrazów: marzeń sennych i koszmarów, spoczynku, bezsenności, nocnych lęków i samego snu – brata bliźniaka śmierci".

Współorganizatorem POLIN Music Festivalu jest Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce.

Mecenasem POLIN Music Festivalu jest Jankilevitsch Foundation.

Oficjalny przewoźnik:

Powstanie i prawykonanie utworu "Tfiles" Alex Weisera zostało dofinansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, pochodzących z Funduszy Promocji Kultury w ramach programu "Zamówienia kompozytorskie", realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca.