Kurs online: Sztetl w dobie transformacji

Tej jesieni zapraszamy na specjalny cykl webinarów, organizowany we współpracy z YIVO Institute for Jewish Research, który przybliży słuchaczom i słuchaczkom, jak wyglądało życie Żydów w dziewiętnasto- i dwudziestowiecznych sztetlach w Europie Wschodniej. Rozwieje mit sztetla jako miejsca stagnacji i izolacji Żydów. W czasie czterech cotygodniowych spotkań omówimy cztery główne obszary, w których dochodziło do zmian w społeczności żydowskiej sztetli: duchowość, polityka i kulturę.

• 8-29 września 2024, zapisz się na kurs →
• Zapisy i kurs prowadzone w języku angielskim

Sztetl był jedną z głównych przestrzeni, gdzie toczyło się życie żydowskie w przedwojennej Europie Wschodniej. W zbiorowych wyobrażeniach często figuruje jako miejsce, gdzie przez stulecia Żydzi prowadzili tradycyjny styl życia i byli odizolowani od świata zewnętrznego, w szczególności tego nieżydowskiego. W rzeczywistości jednak historyczny sztetl przechodził wiele przemian i doświadczał wielu wstrząsów ideowych, a jego społeczność pozostawała w kontakcie ze światem nieżydowskim i na bieżąco z nowinkami wielkiego świata.

Kurs towarzyszy nowej wystawie czasowej w Muzeum POLIN "(po)ŻYDOWSKIE… Sztetl Opatów oczami Majera Kirszenblata". Wystawa zestawia powojenne wspomnienia przedwojennego życia Żydów w Opatowie, zapisane w słowie i obrazach artysty-samouka – Majera Kirszenblata, z miastem w okresie powojennym.

Partner:

Kurs organizowany jest w ramach programu Global Education Outreach.

Program ten był możliwy dzięki Taube Philanthropies, Fundacji William K. Bowes, Jr., Libitzky Family Foundation i Stowarzyszeniu Żydowski Instytut Historyczny w Polsce.

Zadanie publiczne finansowane przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP w ramach konkursu grantowego "Dyplomacja Publiczna 2024".

Program

8 września 2024 (niedziela), godz. 17:00

Duchy w sztetlu: życie religijne wschodnio-europejskich Żydów

• Prowadzi: Marcin Wodziński

Jakie były wierzenia i praktyki wschodnioeuropejskich Żydów? Czym różniły się one od nauczania rabinów? Czy duchowość Żydów w sztetlach wyróżniała się czymś wyjątkowym? Na spotkaniu omówimy życie religijne w małomiasteczkowych społecznościach żydowskich i jak zmieniło się ono wraz z rozpowszechnieniem chasydyzmu i świeckich ideologii, które przeniknęły do sztetli w wiekach XIX i XX.

15 września 2024 (niedziela), godz. 17:00

Kim byli małomiasteczkowi radykałowie?

• Prowadzi: Michał Trębacz

W okresie międzywojennym sztetl stał się przestrzenią do ożywionych dyskusji i konfliktów, gdy jego mieszkańcy debatowali o przyszłości społeczności żydowskiej, w tym losie żydowskich języków i kultury w Polsce. W sztetlu ścierały się różne polityczne ideologie, które w tym okresie przemawiały do ludności żydowskiej. W ramach tej sesji zostanie wyjaśniona popularność radykalnych idei wśród małomiasteczkowej społeczności żydowskiej i jak te idee kształtowane były przez panujące warunki gospodarcze i polityczne. Odpowiemy na pytania: Jak radykalne idee oddziaływały na ludność żydowską? Jak polskie grupy reagowały na polityczną działalność w sztetlach? Czy sztetl sprzyjał politycznym kontaktom między światem polskim a żydowskim, czy obie społeczności pozostały odseparowane w sferze politycznej?

22 września 2024 (niedziela), godz. 17:00

Kobiety jako wyznaczniki i siły napędowe zmian w sztetlu

• Prowadzi: Aleksandra Jakubczak

Jakie były kobiety mieszkające w sztetlach? Jak literatura, edukacja i nowoczesne idee dotyczące seksualności i rodziny pochodzące z żydowskiego i nieżydowskiego świata, które przeniknęły do sztetli, wpłynęły na pozycję kobiet, ich postrzeganie siebie i role płciowe w społeczności żydowskiej? W czasie tej sesji zostanie omówione, jak procesy oddziałujące na kobiety w Europie Wschodniej i na całym świecie wpłynęły na Żydówki w małych miasteczkach pod koniec XIX i w pierwszej połowie XX wieku.

29 września 2024 (niedziela), godz. 17:00

Sztetl w ruchu: modernizacja, nostalgia i praktyki kulturowe w wiekach XIX i XX

• Prowadzi: Karolina Szymaniak

W jaki sposób zmiany kulturowe wpływały na społeczność sztetla? Co sprawiło, że stał się miejscem rozwoju nowoczesnej kultury żydowskiej? Podczas tego spotkania przyjrzymy się sztetlowi w epoce modernizacji przez pryzmat kultury. Zajmiemy się takimi obszarami, jak literatura, teatr, prasa oraz opowiemy o sposobach, dzięki którym żydowska inteligencja budowała więzi z publicznością w tym kluczowym okresie w historii wschodnioeuropejskich Żydów.