Nagroda POLIN 2021
Laureatem konkursu Nagroda POLIN 2021 został Dariusz Popiela, działacz Sądeckiego Sztetla, autor projektu "Ludzie, nie liczby", w ramach którego na cmentarzach upamiętniane są z imienia i nazwiska ofiary Holocaustu. Zwycięzca konkursu otrzyma 20 000 złotych.
Podczas finału konkursu, który odbył się w Muzeum POLIN oraz w mediach społecznościowych instytucji, przyznano również wyróżnienia. Otrzymały je Urszula Antosz-Rekucka z Mszany Dolnej, Urszula Rybicka z Wrocławia oraz Inga Marczyńska, działająca w Małopolsce i na Podkarpaciu.
Kapituła konkursu doceniła Dariusza Popielę za upamiętnienie z imienia i nazwiska ponad 5 000 ofiar Zagłady z Krościenka nad Dunajcem, Grybowa, Czarnego Dunajca i Nowego Targu, za niesamowitą energię do działania i inspirowanie innych do podejmowania aktywności w obszarze ochrony pamięci.
Laureat od lat jako działacz Sądeckiego Sztetla współorganizuje rocznice związane z tragedią Żydów oraz spotkania przybliżające kulturę żydowską w Nowym Sączu.
Jest autorem projektu "Ludzie, nie liczby" w ramach którego na cmentarzach, gdzie przeprowadzano projekt, upamiętniane są z imienia i nazwiska ofiary Holocaustu. Do działań projektu “Ludzie, nie liczby” należą także spotkania z młodzieżą w szkołach, podczas których przybliżana jest historia lokalnej społeczności, wyjazdy edukacyjne do obozu Muzeum Zagłady w Bełżcu, gdzie młodzież poznaje tragiczną historię dawnych mieszkańców ich miejscowości, a następnie szkoły, uczniowie obejmują patronat nad pomnikiem-miejscem pamięci.
Innym rodzajem aktywności laureata Nagrody POLIN 2021 jest poszukiwanie macew i pamiątek po żydowskich mieszkańcach. W ramach współpracy i dialogu z lokalnymi społecznościami udaje się odzyskiwać nagrobki, które dziesięciolecia spędziły poza terenem cmentarza na podwórkach. Macewy te są poddawane renowacji a na cmentarzach budowane są specjalne lapidaria.
Dariusz Popiela jest także olimpijczykiem z Pekinu, dziewięciokrotnym Mistrzem Polski (ostatni tytuł w 2021 roku) i wielokrotnym medalistą Mistrzostw Świata i Europy w kajakarstwie górskim.
Zwycięzca konkursu otrzyma nagrodę finansową w wysokości 20 000 złotych.
Wyróżnienia w konkursie przyznano Urszuli Antosz-Rekuckiej z Mszany Dolnej, Urszuli Rybickiej z Wrocławia oraz Indze Marczyńskiej, działającej w Małopolsce i na Podkarpaciu.
- Urszula Antosz-Rekucka – liderka dialogu, społeczna opiekunka zabytków, założycielka i prezeska Fundacji Sztetl Mszana Dolna. Jest bardzo nietypową katechetką, która od lat dba o pamięć o dawnych żydowskich mieszkańcach Mszany Dolnej. Przybliża piękno żydowskiej kultury, edukuje uczniów w poszanowaniu dla innych wyznań i kultur, czasem płacąc stygmatyzacją, czy narażeniem na antysemickie wyzwiska. Mówi, że „wkalkulowała to w koszty”, by walczyć o godną pamięć niewinnych ofiar, które wycierpiały znacznie więcej od niej.
- Urszula Rybicka – publicystka, recenzentka, edukatorka i prezeska Fundacji Żydoteka. Polskim czytelnikom przybliża kulturę żydowską, głównie skupiając się na literaturze. Publikuje w mediach społecznościowych, gdzie jej wpisy śledzi kilkanaście tysięcy czytelników. Stworzona przez nią Żydoteka jest jedynym polskim serwisem, który w kompleksowy sposób przedstawia literaturę Żydów. Urszula Rybicka jest także autorką projektu Żydowski Wrocław, który realizuje w ramach Stypendium Prezydenta Wrocławia. Jeszcze w tym roku premierę będzie miała jej strona internetowa o żydowskiej tożsamości stolicy Dolnego Śląska.
- Inga Marczyńska – artystka-plastyk i edukatorka, mieszka w Jaśle, lecz jej działalność obejmuje wiele innych miejsc w Małopolsce i na Podkarpaciu. Dba o miejsca pamięci, o które bardzo często nikt się nie troszczy, edukuje młodzież, prowadzi zajęcia artystyczne dotyczące kultury i tradycji żydowskiej dla dzieci i młodzieży. Dzięki jej zaangażowaniu możliwe stało się przywrócenie pamięci o Sali Korzennik i Racheli Pacher. Po 79 latach dziewczęta z Kołaczyc, zamordowane w 1942 roku podczas likwidacji społeczności żydowskiej Jasła i okolic, zostały pochowane na cmentarzu żydowskim w Tarnowie.
Każda z wyróżnionych otrzyma nagrodę finansową w wysokości 10 000 złotych.
W gronie tegorocznych finalistów konkursu znaleźli się również: Marek Chmielewski z Orli i Józef Gucwa z Bobowej. Finaliści otrzymają nagrody finansowe w wysokości 5 000 złotych.
Jak podkreśla Radosław Wójcik, kierownik konkursu Nagroda POLIN 2021:
- Kolejny raz konkurs Nagroda POLIN odbył się w czasie pandemii. Epidemia COVID-19 od wielu miesięcy utrudnia realizację i finansowanie projektów społecznych. Mimo tych przeciwności wybór laureata, wyróżnionych i finalistów konkursu był bardzo trudny, zwłaszcza, że kapituła analizowała aż 100 zgłoszeń z całej Polski! Jesteśmy pod wrażeniem konsekwencji, z jaką działają wszyscy finaliści, ich zaangażowania, energii i determinacji.
Wyrażamy uznanie i wdzięczność wszystkim!
Mecenasem konkursu Nagroda POLIN 2021 jest Jankilevitsch Foundation.
Nagrody pieniężne ufundowali Tomek Ulatowski, Znamienity Darczyńca Muzeum POLIN, Wiktor Askanas i Ewa Masny-Askanas, Odette and Nimrod S. Ariav Foundation oraz anonimowy darczyńca.
Współorganizatorem finału konkursu Nagroda POLIN 2021 jest Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce.
Działanie realizowane jest w ramach projektu "Żydowskie Dziedzictwo Kulturowe" jest finansowane przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Funduszu EOG oraz przez budżet krajowy.