Muzeum

Model komunikacji empatycznej w edukacji dorosłych w muzeach historycznych i miejscach pamięci

Uczestnicy projektu dyskutują, siedząc w kręgu.
fot. P. Ostrowski

Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN we współpracy z partnerami z Mémorial de la Shoah (Francja), Žanis Lipke Memorial (Łotwa) i Holocaust Fund of the Jews from Macedonia (Macedonia Północna) realizuje projekt "Model komunikacji empatycznej w edukacji dorosłych w muzeach historycznych i miejscach pamięci".

Celem projektu, realizowanego w ramach Programu Erasmus+, jest wprowadzenie metody "Porozumienia bez przemocy" do codziennej pracy zespołów instytucji oraz, za jej pośrednictwem, aktywizacja grup dorosłych odbiorców w zakresie poszerzania wiedzy o Zagładzie Żydów w Europie.

Metoda "Porozumienia bez przemocy" w muzeach i miejscach pamięci

"Porozumienie bez przemocy" (w skrócie PBP lub z j. angielskiego NVC) to metoda stworzona przez dra Marshalla B. Rosenberga, psychologa i działacza na rzecz pokoju, w latach 60. XX wieku. Ma ona na celu wspieranie dialogu między ludźmi i budowanie społeczeństw opartych na empatii i uwzględnianiu potrzeb każdego człowieka. Pomaga w świadomym doborze słów, by wyrazić to, co czujemy i czego chcemy, oraz zwiększa szansę na wzajemne zrozumienie. 

Muzeum POLIN, inicjując projekt "Model komunikacji empatycznej" w 2020 roku, zaproponowało zastosowanie tej metody w komunikacji z publicznością swoją i zaproszonych do projektu instytucji partnerskich. Celem projektu jest wprowadzenie tej metody do codziennej pracy zespołów instytucji oraz, za jej pośrednictwem, aktywizacja grup dorosłych odbiorców przede wszystkim w zakresie poszerzania wiedzy o Zagładzie Żydów w Europie. Z praktyki instytucji partnerskich wynika, że temat ten, jako budzący społeczne dyskusje, często emocjonalny i obciążony kontekstami politycznymi czy stereotypami, wymaga szczególnej uwagi. W czasie zajęć seminaryjnych członkowie konsorcjum wymieniają się doświadczeniami związanymi z trudnymi sytuacjami w kontaktach z publicznością oraz ćwiczą wykorzystywanie metody komunikacji empatycznej w pracy z nią.

Dotychczasowe seminaria w ramach projektu "Model komunikacji empatycznej"

Dotychczas uczestnicy projektu spotkali się dwa razy. Pierwsze seminarium szkoleniowe, z trenerką PBP Magdaleną Malinowską, odbyło się online w czerwcu 2021 roku. Poświęcone było głównie nauce podstaw teoretycznych i wykorzystywaniu "Porozumienia bez przemocy” w praktyce. Uczestnicy ćwiczyli cztery kroki komunikacji empatycznej: obserwację, określanie własnych odczuć i potrzeb oraz formułowanie próśb. 

Po raz drugi, a pierwszy na żywo, uczestnicy projektu spotkali się w Paryżu, w siedzibie Mémorial de la Shoah w lutym 2022 roku. Pod okiem Karine Ducrot, trenerki PBP, ćwiczyli komunikację empatyczną w zakresie rozpoznawania komunikatów nieempatycznych i rozróżniania tzw. języka szakala (oskarżania siebie i innych) od tzw. języka żyrafy (postawy empatycznej wobec siebie i innych).

Pogłębione treningi z zakresu komunikacji przeplatane były równie istotnymi spotkaniami z pracowniczkami Mémorial de la Shoah: Karen Taieb, Lior Lalieu-Smadja, Ariel Sion i Delphine Barre. Na przykładzie "Hall of names" (czyli ściany pamięci prezentującej nazwiska Żydów deportowanych z Francji do ośrodków Zagłady), a także wybranych części wystawy stałej Mémorial de la Shoah i kontaktów z gośćmi Działu Dokumentacji Fotograficznej w tej instytucji, uczestnicy – co ważne, przy nieustannej asyście trenerki PBP – omawiali sprawiające im trudność sytuacje komunikacyjne z osobami odwiedzającymi Mémorial de la Shoah. 

Dalsze plany i rezultaty projektu "Model komunikacji empatycznej"

W ramach projektu zaplanowane są kolejne spotkania seminaryjne: w Rydze, w Skopje oraz w Warszawie. Jednym z rezultatów projektu, który zakończy się w sierpniu 2023 roku, będzie stworzenie konsorcjum branżowego, co przełoży się na wzmocnienie wiedzy fachowej i poczucie wspólnoty doświadczeń zawodowych pracowników muzeów historycznych i miejsc pamięci. W perspektywie korzyści długofalowej możliwe będzie wprowadzenie w działanie instytucji partnerskich modelu aktywnej komunikacji z dorosłymi gośćmi, zwłaszcza tymi, którzy będą chcieli poszerzyć swoją wiedzę o różnorodnych kontekstach historycznych Zagłady Żydów w Europie. Powstanie także zestaw rekomendacji na ten temat, opublikowany na Elektronicznej platformie na rzecz uczenia się dorosłych w Europie (EPALE).

Więcej o projekcie przeczytasz na platformie EPALE.

"Logo Zanis Lipke Memorial: szary pięciokąt na białym tle"    Logo Holocaust Memorial Center – Skopje: żółta Gwiazda Dawida i linie tworzące kształt menory na granatowym tleLogo Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN: niebieski i czarny kwadrat, na nich napisyLogo Memorial de la Shoah: granatowy kwadrat, na nim biały napis

"Logo Programu Erasmus Plus Komisji Europejskiej: żółte gwiazdki ułożone w kółko, na granatowym tle i napis Erasmus+"

Projekt współfinansowany przez Komisję Europejską w ramach programu Erasmus+.

Publikacja została zrealizowana przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko jej autorów i Komisja Europejska oraz Narodowa Agencja Programu Erasmus+ nie ponoszą odpowiedzialności za jej zawartość merytoryczną.