Spotkanie
20.03.2025

Oto obiekt: Powroty i początki. O Żydówkach zaraz po wojnie

Jak wyglądała rzeczywistość polskich Żydówek tuż po zakończeniu II wojny światowej? Czy powrót do kraju oznaczał nowy początek, czy kolejne wyzwania? Jakie możliwości miały kobiety, które ocalały z Zagłady i musiały zdecydować o swojej przyszłości?

Podczas spotkania przyjrzymy się pięciu różnym historiom – Grani Klitenik, Haliny Olszewickiej, Chany Terbiler, Pauliny Włodawer i Toni Lechtman. Każda z nich podjęła inne decyzje: o powrocie, emigracji, odbudowie życia zawodowego czy działalności społecznej. Ich losy to świadectwo skomplikowanych wyborów, przed którymi stanęły ocalałe z wojennej pożogi kobiety.

Bohaterki spotkania:

  • Grania (Grunia) Klitenik – po wojennej tułaczce przez ZSRR wraca do Warszawy, gdzie podejmuje próbę odbudowy życia i odnalezienia rodziny.

  • Tonia Lechtman – działaczka społeczna, która po wojnie angażuje się w pomoc ocalałym, ale w Polsce pada ofiarą represji stalinowskich.

  • Halina Olszewicka – sanitariuszka Armii Krajowej, uczestniczka powstania warszawskiego, po wojnie służyła w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie, by ostatecznie wrócić do Polski.

  • Chana Terbiler – po ucieczce na wschód trafia do kołchozu w ZSRR, a po wojnie osiada z rodziną na tzw. Ziemiach Odzyskanych.

  • Paulina Włodawer (Justman) – ocalała w ZSRR, po wojnie wraca do Polski, zostaje wybitną biochemiczką, by w 1968 roku wyjechać do Szwecji.

W rozmowie wezmą udział:

  • dr Marta Frączkiewicz – kuratorka zbiorów Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, ekspertka w zakresie pamiątek osobistych i relacji ocalałych.

  • dr Monika Stępień – historyczka i judaistka z Uniwersytetu Jagiellońskiego, badaczka powojennej historii Żydów w Polsce, autorka publikacji na temat życia żydowskich społeczności w PRL-u.

Spotkanie poprowadzi Olga Wróbel – kulturoznawczyni, krytyczka literacka i autorka bloga Kurzojady.

Zobacz pamiątki:

Orlen - mecenas muzeum