Meet the Family: Jan Marcin Szancer

Dołącz do kolejnej rozmowy w ramach cyklu "Meet the Family". Elizabeth Szancer, kuratorka sztuki, przedstawi biografię swojego słynnego kuzyna Jana Marcina Szancera, którego twórczość została niedawno zaprezentowana na wystawie w Żydowskim Muzeum Galicja. Opowie o życiu i twórczości Szancera, o tym dlaczego jest dla niej tak inspirujący i dlaczego wciąż oczarowuje nowe pokolenia młodych czytelników.

Cykl "Meet the Family" jest częścią całorocznego programu "Dziedzictwo" organizowanego przez Muzeum POLIN w 2021 roku. Głównym elementem programu jest otwarcie nowej galerii wystawy stałej muzeum, która prezentuje dwudziestu sześciu polskich artystów, działaczy, naukowców czy finansistów żydowskiego pochodzenia. Ludzi, którzy zmienili nie tylko swój kraj, ale odcisnęli piętno na losach świata.

Cykl rozmów "Meet the Family" poszerza grono tych wybitnych postaci o kolejnych bohaterów, których dokonania i życiorysy stanowią wyjątkowy wkład w historię ludzkości. Ich potomkowie opowiedzą o tym, jak ich rodzice lub dziadkowie pokonywali ograniczenia i nie ustawali w dążeniu do celu, biorąc przy tym odpowiedzialność za siebie i innych. Mamy nadzieję, że historie tych wyjątkowych osób będą dla nas źródłem inspiracji.

Barbara Kirshenblatt-Gimblett jest Główną kuratorką wystawy stałej Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, na stanowisku imienia Ronalda S. Laudera, profesor emerytowana na Uniwersytecie Nowojorskim. Autorka między innymi książek: “Destination Culture: Tourism, Museums, and Heritage”; “Image Before My Eyes: A Photographic History of Jewish Life in Poland, 1864–1939” (z Lucjanem Dobroszyckim), i “They Called Me Mayer July: Painted Memories of Jewish Life in Poland Before the Holocaust” (z Mayerem Kirshenblattem).

Otrzymała honorowe doktoraty z Jewish Theological Seminary of America, na Uniwersytecie w Hajfie i Uniwersytecie Indiany. Członkini Amerykańskiej Akademii Sztuk i Nauk. Otrzymała Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi Rzeczpospolitej Polskiej. W 2020 została laureatką Nagrody im. Dana Davida. Jest członkinią rady Council of American Jewish Museums, Muzeum Żydowskiego w Wiedniu, Muzeum Żydowskiego w Berlinie oraz Żydowskiego Muzeum i Centrum Tolerancji w Moskwie, doradza przy projektach muzealnych na Litwie, Białorusi, w Albanii, Izraelu i Stanach Zjednoczonych.

Elizabeth Szancer jest kuratorką sztuki i założycielką ESKart LLC, firmy zajmującej się doradztwem artystycznym, świadczącej usługi kuratorskie i usługi zarządzania kolekcjami dla prywatnych kolekcjonerów, korporacji i muzeów. ESKart koncentruje się na rozwoju, utrzymaniu i dogłębnym badaniu kolekcji. Elizabeth rozpoczęła swoją karierę w Whitney Museum, a następnie była drugą kuratorką Nelson A. Rockefeller Collection. Działała w różnych organizacjach zawodowych, w szczególności w Association of Professional Art Advisors, gdzie obecnie pełni funkcję wiceprezeski, oraz w Professional Fine Arts Committee of FAPE (Foundation for Art and Preservation in Embassies).

W 2011 roku Elizabeth była kuratorką wystawy z okazji dziesięciolecia Neue Galerie New York, "The Ronald S. Lauder Collection: Wybór dzieł od III wieku p.n.e. do XX wieku. Niemcy, Austria i Francja", a obecnie jest kuratorką wystawy z okazji dwudziestolecia muzeum, której otwarcie planowane jest na przyszły rok. Elizabeth bierze udział w programach publicznych i publikacjach związanych z praktykami kolekcjonowania i kuratorowania sztuki. W 2014 roku wystąpiła w filmie dokumentalnym "Gray Matters" o architektce i projektantce Eileen Gray.

Zaangażowana w ochronę kulturowego dziedzictwa żydowskiego w Polsce, zasiada w zarządach American Friends of the JCC Kraków, American Friends of POLIN Museum, Fundacji Dziedzictwa Żydowskiego oraz Towarzystwa Przyjaźni Nowego Krakowa. Jest aktywną członkinią Komitetu Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego w Tarnowie, współprzewodniczącą Antisemitism Task Force Wolnej Synagogi Stephena Wise'a w Nowym Jorku oraz członkinią Międzynarodowego Komitetu Doradczego Dnia Ocalałych z Holokaustu.

Jan Marcin Szancer znany jest przede wszystkim z wielobarwnych ilustracji, utrzymanych w baśniowym klimacie, ale jego biografia daleka jest od bajki. Urodził się w 1902 roku w Krakowie. Jego przodkowie wywodzili się ze znanej żydowskiej rodziny, w XIX w. przeszli na katolicyzm. Ukończył krakowską Akademię Sztuk Pięknych.

Był redaktorem i ilustratorem okładek w czasopiśmie dla dzieci "Świerszczyk". Sławę przyniosło mu około 200 zilustrowanych książek, w tym "Trylogia" Henryka Sienkiewicza, "Pan Tadeusz" Adama Mickiewicza i seria "Pan Kleks" Jana Brzechwy.

II wojnę światową Szancer przeżył głównie w Warszawie. Tworzył plakaty propagandowe dla Armii Krajowej. W czasie Powstania Warszawskiego został wywieziony do obozu przejściowego, a następnie do obozu pracy w Makowie Podhalańskim. Mimo wojny Szancer nie zaprzestał rysowania. Najbarwniejsze ilustracje powstawały w najciemniejszych okresach jego życia. Pisał też bajki, tworzył scenografię teatralną i filmową.

Po wojnie został pierwszym dyrektorem artystycznym Telewizji Polskiej. Szancer zmarł w 1973 roku i został pochowany w Warszawie.