Konferencja naukowa: Akcja "Reinhardt" i zagłada Żydów polskich
fot. M. Starowieyska/Muzeum Historii Żydów Polskich
Międzynarodowa konferencja zorganizowana w 80. rocznicę nazistowskiej akcji "Reinhardt" ma na celu prezentację najnowszych badań nad zagładą Żydów polskich. Chociaż jej centralnym tematem pozostaje operacja przeprowadzona w latach 1942-1943 przez niemieckiego okupanta, interesuje nas szerszy proces bezpośredniej zagłady Żydów w okresie 1941-1945 na całym przedwojennym terytorium II RP.
- 27-29 listopada 2022, Muzeum POLIN
- Wydarzenie stacjonarne, wstęp wolny
Pierwszego dnia konferencji wykład otwarcia "Akcja Reinhardt. Badania w XXI wieku" wygłosi prof. Dieter Pohl z Alpen-Adria Universität Klagenfurt. W kolejnych dniach zapraszamy na panele tematyczne, których gośćmi i rozmówcami będą m.in. prof. Omer Bartov (Samuel Pisar Professor of Holocaust and Genocide Studies), prof. Michael Fleming (Polish Polski Uniwersytet Na Obczyźnie, PUNO), prof. John Paul Himka (University of Alberta), prof. Ingo Loose (Leibniz Institute for Comtemporary History Munich-Berlin, IfZ), prof. Johannes Steinert (University of Wolverhampton), prof. Antoni Sułek (Uniwersytet Warszawski), prof. dr hab. Jacek Tebinka (Instytut Politologii Uniwersytetu Gdańskiego), dr hab. prof. UP Anna Zapalec oraz wielu innych gości.
Materiały pokonferencyjne (nagrania wideo) będą dostępne na www.polin.pl
Zakres konferencji >>
Konferencja ma na celu prezentację najnowszych badań nad zagładą Żydów polskich z uwzględnieniem takich zagadnień, jak:
- sytuacja Żydów w przededniu Akcji "Reinhardt",
- masowe egzekucje na Wschodzie,
- motywacje i działania niemieckich sprawców i ich współpracowników,
- działania nieniemieckich formacji pomocniczych,
- beneficjenci korzystający z pracy przymusowej Żydów oraz przejętego majątku,
- przebieg Akcji "Reinhardt" i zagłada poszczególnych skupisk żydowskich,
- postawy i reakcje Żydów w obliczu Zagłady: opór, ucieczki, strategie przetrwania, obieg informacji o Zagładzie w okupowanej Polsce i za granicą,
- postawy nieżydowskich świadków (osób i instytucji),
- pomoc Żydom, końcowy etap zagłady Żydów polskich,
- nowe podejścia metodologiczne w badaniach nad Zagładą.
Program >>
Niedziela, 27 listopada 2022
- 18.00-18.15 – Otwarcie konferencji
- 18.15-19.30 – Wykład wprowadzający
Dieter Pohl – Akcja "Reinhardt". Badania w 21. wieku
Poniedziałek, 28 listopada 2022
- 9.00-10.30 – Panel 1: Między Rzeszą a Generalnym GubernatorstwemProwadzenie: Michał Trębacz
Aleksandra Namysło – "Wszystkie elementy, które nie mogą być zgermanizowane, muszą być bezwzględnie usunięte...". Sytuacja Żydów w Generalnym Gubernatorstwie i na terenach włączonych do Rzeszy w przededniu Akcji "Reinhardt"
Hannah Riedler – "Oni tam wcześniej mieszkali". Żydzi deportowani do Generalnego Gubernatorstwa z ziem wcielonych do Rzeszy podczas Akcji "Reinhardt"
Andrea Löw –Niemieckojęzyczni Żydzi deportowani do Dystryktu Lubelskiego. Oczekiwania i doświadczenia
- 10.30-10.50 – Przerwa na kawę
- 10.50-12.20 – Panel 2: Akcje deportacyjne
Prowadzenie: Dariusz Libionka
Anna Wylegała – Akcja "Reinhardt" na wsi Dystryktu Galicja. Nowe źródła i podejścia metodologiczne
Agnieszka Wierzcholska – Ludobójstwo tuż za rogiem. "Akcja wysiedleńcza" w jednym mieście i rola służby budowlanej (Baudienst)
Marta Marzańska-Mishani – Wysiedlenia Żydów ze wsi powiatu biłgorajskiego i zamojskiego. Prezentacja bazy danych Yad Vashem "Transports to Extintion"
- 12.20-12.40 Przerwa na kawę
- 12.40-13.40 – Panel 3: Sprawcy
Prowadzenie: Michael Fleming
Sara Berger – Niemieccy sprawcy w obozach Akcji "Reinhardt": Od "eutanazji" do Holokaustu
Ingo Loose – Rola obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem w eksterminacji Żydów w okupowanej Polsce 1941-1945
- 13.40-15.00 Przerwa na obiad
- 15.00-16.30 – Panel 4: Obozy pracy
Prowadzenie: Natalia Aleksiun
Waitman Beorn – Obóz Janowski i zagłada Żydów w Galicji
Wojciech Lenarczyk – Obóz na Flugplatzu w Lublinie oraz jego rola i funkcje w Akcji "Reinhardt"
Martin Winter – Mordercy z firmy. Personel HASAG i "Wekrschutz" jako niepaństwowi sprawcy Zagłady
- 16.30-17.00 Przerwa na kawę
- 17.00-18.30 – Panel 5: Dokumentacja wizualna
Prowadzenie: Agnieszka Haska
Andreas Kahrs – By niewidoczne stało się widoczne. Fotografie sprawców z Sobiboru a relacje ocalałych
Iwona Kurz – Obrazy pierwsze. Wizualne świadectwa Akcji "Reinhardt"
Tomasz Butkiewicz – Akcja "Reinhardt". Ostatnie dni żydowskiej enklawy Białegostoku i regiono w ikonografii niemieckich żołnierzy w latach 1942-1943
- 19.00 – Kolacja dla uczestników konferencji i zaproszonych gości
Wtorek, 29 listopada 2022
- 9.00-10.30 – Panel 6: Administracje lokalne a Zagłada
Prowadzenie: Andrea Löw
Miranda Brethour – "Kwestia żydowska" i zjednoczona wieś. Sołtysi po Akcji "Reinhardt" w Dystrykcie Lubelskim.
John-Paul Himka – Rola Ukraińskiej Policji Pomocniczej w eksterminacji ludności żydowskiej w Dystrykcie Galicja.
Katarzyna Person – Judenraty i Żydowska Służba Porządkowa a realizacja Akcji "Reinhardt".
- 10.30-10.50 Przerwa na kawę
- 10.50-12.20 – Panel 7: Postronni
Prowadzenie: Krzysztof Persak
Omer Bartov – Ludobójstwo w skali lokalnej i kwestia Postronnych.
Dariusz Libionka – Zagłada Żydów w świetle dziennika administratora diecezji lubelskiej ks. prof. Józefa Kruszyńskiego.
Jacek Tebinka, Anna Zapalec – Działalność SOE w okupowanej Polsce a zagłada Żydów podczas operacji "Reinhardt".
- 12.20-12.40 Przerwa na kawę
- 12.40-13.40 – Panel 8: Konteksty Akcji "Reinhardt"
Prowadzenie: Suzanne Brown-Fleming
Klemen Kocjančič – Po działaniach w Polsce. Akcja "Reinhardt" a Operacja 1005 na terenie Włoch, Słowenii i Chorwacji.
Michael Fleming – Międzynarodowi prawnicy, Polskie Biuro ds. Zbrodni Wojennych i zagłada Żydów polskich.
- 13.40-15.00 – Przerwa na obiad
- 15.00-16.30 – Panel 9: Strategie przetrwania Żydów
Prowadzenie: Barbara Engelking
Natalia Aleksiun – Ograniczona sprawczość. Żydzi ukrywający się w Galicji Wschodniej podczas Holokaustu.
Agnieszka Haska – "Szczęśliwi obywatele państw obcych". Zagraniczne obywatelstwo jako sposób przetrwania.
Antoni Sułek – Uchodźcy z żydowskiego miasteczka we wsiach dystryktu lubelskiego przed Akcją "Reinhardt".
- 16.30-17.00 – Przerwa na kawę
- 17.00-18.30 – Panel 10: Mikrohistorie
Prowadzenie: Omer Bartov
Bożena Iwanowska, Peter Lawson – Zagłada Żydów w siedmiu wioskach koło Klecka w okupowanej Polsce w latach 1941-1942.
Johannes Steinert – Żydowskie dzieci – robotnicy przymusowi w obozach Akcji "Reinhardt".
Sylwia Szymańska-Smolkin – Rozpowszechnianie wiadomości "nie do wiary". Rola kurierów w informowaniu o masowych mordach i powstaniu żydowskiego ruchu oporu.
- 18.30 – Zakończenie konferencji
Kwestie organizacyjne >>
Obrady konferencji będą się toczyć w języku angielskim i polskim z tłumaczeniem symultanicznym. Dodatkowe informacje można uzyskać pod adresem: [email protected]
Komitet organizacyjny >>
- Suzanne Brown-Fleming (USHMM),
- Barbara Engelking (CBnZŻ),
- Dariusz Libionka (PMM i CBnZŻ),
- Andrea Löw (IfZ),
- Daniel Newman (USHMM),
- Krzysztof Persak (Muzeum POLIN),
- Michał Trębacz (Muzeum POLIN),
- Anna Ullrich (IfZ).
Organizatorzy konferencji:
- Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN,
- Centrum Badań nad Zagładą Żydów IFiS PAN,
- Państwowe Muzeum na Majdanku – Niemiecki Nazistowski Obóz Koncentracyjny i Zagłady (1941-1944),
- Centrum Badań nad Holokaustem Instytutu Historii Najnowszej (IfZ), Monachium-Berlin,
- Muzeum Pamięci Holokaustu w Waszyngtonie (USHMM).
Konferencja odbywa się w ramach Global Education Outreach Program.
Konferencja jest możliwa dzięki wsparciu Taube Philanthropies, William K. Bowes, Jr. Foundation oraz Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Polsce.
Organizatorzy
