Czytelnia POLIN: "Dziennik Maryli. Życie i śmierć w getcie warszawskim"
Zapraszamy na rozmowę na temat książki pt. "Dziennik Maryli". Z Zuzanną Schnepf-Kołacz i Dariuszem Libionką rozmawiać będzie Marta Grzywacz. Książka ukazała się nakładem Wydawnictwa Prószyński i spółka.
- 7 czerwca 2023 (środa), godz. 18.00
- spotkanie stacjonarne
- dyskusja w języku polskim
"Wsłuchani jesteśmy w te coraz bardziej potęgujące się odgłosy walki i strach paraliżuje nas wszystkich, przestajemy być ludźmi, zamieniając się w drgające kłębki nerwów, gotowych oszaleć" – pisała ukrywająca się w bunkrze młoda Żydówka, Maryla, kilka dni po wybuchu powstania w getcie warszawskim.
Jej dziennik to unikatowe świadectwo Zagłady. Autorka opisuje w nim – z perspektywy ofiary i zarazem świadka tych dramatycznych wydarzeń – życie i śmierć zamkniętych za murami getta żydowskich dzieci, kobiet i mężczyzn. Relacjonuje przebieg krwawo tłumionego przez Niemców powstania.
Do dziś nie udało się ustalić, gdzie i kiedy zginęła autorka. Prowadzony przez nią od wiosny 1942 roku diariusz urywa się 27 kwietnia 1943 roku. Tuż po wojnie odnaleziono go na terenie byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego na Majdanku.
Maryla była młodą Żydówką zamkniętą w getcie warszawskim. Wiemy, o niej tyle, ile wynika z jej zapisków. Nie znamy nawet jej nazwiska. Przeżyła wielką akcję likwidacji getta w lipcu – wrześniu 1942 roku prawdopodobnie dzięki zatrudnieniu w fabryce Waltera C. Többensa. Straciła wówczas matkę. Miała męża Adama, który przebywał razem z nią w bunkrze o nieznanej lokalizacji. Eksperci uważają, że miała około 30 lat, była wykształcona. Zapiski obejmują okres roku przebywania w getcie, w tym 9 dni w bunkrze podczas likwidacji getta. Nie wiadomo, czy Maryla trafiła z transportem na Majdanek, jak można przypuszczać, czy też ktoś chciał ocalić jej zapiski, które odnaleziono po wyzwoleniu obozu na jego terenie.
"To zapis przeżyć, emocji i myśli bardzo dobrej i wrażliwej obserwatorki w obliczu doświadczanych zbrodni i nieuchronnej katastrofy, której była całkowicie świadoma"
dr Tomasz Kranz, Dyrektor PMM
"Tekst ze wszech miar unikalny. Pisany w getcie, z narażeniem życia przemycony na teren obozu. Ukryty i cudem odnaleziony"
prof. Dariusz Libionka, PAN
Publikacja opracowana przez Państwowe Muzeum na Majdanku (PMM).
Zuzanna Schnepf-Kołacz – koordynatorka galerii "Zagłada" wystawy stałej Muzeum Historii Żydów Polskich; pracuje w Dziale Wystaw Muzeum POLIN. Autorka artykułów dotyczących historii Żydów w czasach Zagłady. Kuratorka wystawy "Wokół nas morze ognia. Losy żydowskich cywilów podczas powstania w getcie warszawskim".
Dariusz Libionka – historyk, doktor habilitowany nauk społecznych, profesor nadzwyczajny w Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk. Jest członkiem Centrum Badań nad Zagładą Żydów IFiS PAN i od 2005 redaktorem naczelnym rocznika naukowego "Zagłada Żydów. Studia i Materiały". Publikował m.in. w czasopismach: "Dzieje Najnowsze", "Kwartalnik Historii Żydów", "Karta", "Polska 1944/1945–1989", "Yad Vashem Studies" oraz w "Tygodniku Powszechnym".
Marta Grzywacz – dziennikarka i publicystka historyczna. Publikuje w "Gazecie Wyborczej" i "Newsweeku", pisze głównie o historii XX wieku. Do tej pory ukazały się jej trzy reportaże historyczne: "Obrońca skarbów. Karol Estreicher w poszukiwaniu zagrabionych dzieł sztuki" (PWN), "Nasza pani z Ravensbrück. Historia Johanny Langefeld" (WAB) oraz "Blizny. Prawdziwa historia „królików” z Ravensbrück" (WAB). Obecnie przygotowuje dla Wydawnictwa Czarne reportaż o Archiwum Getta Warszawskiego.
