Muzeum

Wspomnienia Ocalałych wydane w Kanadzie tłumaczone na język polski

Każdy z Ocalałych ma własną historię, która zasługuje na opowiedzenie. To historia indywidualnych losów, doświadczeń, utraconej rodziny, nowych początków. Publikacja wspomnień Ocalałych, którzy zamieszkali w Kanadzie, jest jednym z programów Fundacji Azrieli. Do tej pory w ramach tego programu wydaliśmy cztery publikacje: "Nadzieja jest silniejsza", "Radość jest głębsza", "Z doliny łez" oraz "Godzina próby".

"Z doliny łez"

"Z doliny łez" to zapis tułaczki ortodoksyjnego rabina w ucieczce przed nazistami: od sztetla do sztetla, częściowo na piechotę i bez butów, z okupacji niemieckiej, przez sowiecką, do wolnej jeszcze Litwy, a w końcu do Japonii i Kanady. Hirschprung relacjonuje nie tylko wydarzenia, o których słyszał, los innych uchodźców, ale i rozmowy z ludźmi, których spotyka po drodze. Pisze wprost o uchodźczym doświadczeniu bólu fizycznego i psychicznego. To wyjątkowe świadectwo chasyda wykształconego w Lubelskiej Szkole Mędrców, przed wojną jednej z największych uczelni talmudycznych na świecie. Wydane w 1944 roku w jidysz, wspomnienia Hirschprunga po raz pierwszy ukazują się po polsku.

"Godzina próby"

Dwunastoletni Artur Ney przebywa poza murami warszawskiego getta, gdy wiosną 1943 roku wybucha tam powstanie, na zawsze oddzielając go od najbliższych. Pozbawionym sentymentalizmu językiem autor pisze o swoich najtrudniejszych przeżyciach: utracie rodziny, beznadziei, rozpaczy, walce o życie. Także o powojennych potyczkach z własną tożsamością: lękiem przed byciem Żydem i jednoczesną tęsknotą za powrotem do prawdziwego siebie. Książka tchnie autentyzmem i otwartością w opisywaniu dramatycznych doświadczeń z czasów Zagłady – to wyjątkowo szczera opowieść o dojrzewaniu młodego chłopaka w tragicznych czasach, w jakich przyszło mu żyć.

"Nadzieja jest silniejsza"

Rachela Lisogurska uciekła w listopadzie 1942 roku z getta w Siemiatyczach z mężem i czteroletnią córką Chaną, unikając wywózki do obozu zagłady w Treblince. "Nadzieja jest silniejsza" to opowiedziana z perspektywy matki i córki historia niezwykłej odwagi i determinacji w szukaniu ratunku na przekór niechęci i wrogości otoczenia. To także opowieść o nadziei, budowaniu nowego życia i uhonorowaniu tych, którzy podjęli najwyższe ryzyko, aby rodzinę Lisogurskich uratować.

"Radość jest głębsza"

Bronia i Josef Bekerowie dorastali w miasteczku Kozowa (dziś w Ukrainie), gdzie poznali się w 1937 roku. Emocjonalna narracja Broni uzupełnia się z łotrzykowską gawędą Josefa: łączy je niezwykle barwna i plastyczna pamięć życia w sztetlu przed wojną. To także opowieść o wspólnym przetrwaniu horroru Zagłady dzięki wzajemnemu wsparciu i miłości i o budowaniu zupełnie nowego życia już w Kanadzie, na przekór pozostawionymi za sobą pustce i stracie.

"Soczewka wspomnień"

Pinchas Gutter miał jedenaście lat, kiedy w 1943 roku wraz z rodzicami i siostrą bliźniaczką trafił do obozu na Majdanku. Jego rodzina została zamordowana, a on sam został wywieziony do obozów pracy przymusowej w Skarżysku-Kamiennej i Częstochowie, a następnie do obozów koncentracyjnych w Buchenwaldzie i Colditz w III Rzeszy. Z tego ostatniego miejsca został wysłany w marszu śmierci do getta Theresienstadt, gdzie w maju 1945 roku wyzwoliła go Armia Czerwona.

To historia mierzenia się z drastycznymi doświadczeniami, próba przepracowania ich i zrozumienia wpływu, jaki na niego wywarły. Droga, jaką czytelnik przebywa wraz z autorem, to emocjonalna podróż, której odbycie staje się warunkiem koniecznym do poznania samego siebie.

Fundacja Azrieli powstała w Kanadzie z inicjatywy pochodzącego z Makowa Mazowieckiego Davida J. Azrieli (urodzonego jako Dawid Azrylewicz). W 1939 roku 27-letni Dawid uciekł na Wschód. Wojnę przeżył w Rosji, którą opuścił z Armią Andersa. Pozostał w Palestynie, gdzie studiował i walczył o niepodległość Izraela. Z jego licznej rodziny ocalał – oprócz niego – tylko jeden z braci. W 1954 roku Dawid przeniósł się do Kanady, gdzie z powodzeniem działał na rynku nieruchomości. Zmarł w 2014 roku, pozostawiając po sobie nie tylko piękne budynki, ale także dynamicznie działającą fundację, której misją było i wciąż jest dbanie o pamięć i dziedzictwo Zagłady oraz nauczanie tolerancji i różnorodności.

 

Współwydawca:

Centrum Badań Nad Zagładą Żydów

Polskie wydanie publikacji jest możliwe dzięki wsparciu finansowemu Fundacji Azrieli.

Logo Fundacji Azrieli

 

Partner wydania:

Stowarzyszenie Żydowski Instytut HistorycznyCAF Canada