Koncert
22.10.2020

Koncert Wstrzymać ogień: Kupalinka dla Białorusi

Koncert "Wstrzymać ogień!" miał być wydarzeniem upamiętniającym 75. rocznicę zakończenie II wojny światowej w Europie. Pandemia zmusiła nas do zmiany daty koncertu z maja na wrzesień. Wydarzenia po wyborach w Białorusi - krwawe tłumienie pokojowych protestów przez władze w Mińsku - sprawiły, że program naszego koncertu uległ zmianie.

Zaproszenie Muzeum POLIN przyjęli Kupalaucy – artyści i pracownicy Narodowego Teatru Akademickiego im. Janki Kupały w Mińsku, którzy zwolnili się z pracy w geście solidarności ze swoim dyrektorem Pawłem Łatuszką, wyrzuconym z pracy za poparcie wyrażone protestującym.

Kupalaucy nagrali dla nas "Kupalinkę" – piosenkę, którą często wykonują protestujący na ulicach białoruskich miast i miasteczek. 
DJ Lenar wspólnie z Lutosławski Quartet przygotowali specjalną, audiowizualną aranżację tego utworu. 

"Kupalinka" często traktowana jest jako białoruska piosenka ludowa. W rzeczywistości utwór ten stworzony został przez kompozytora Uładzimira Terauskiego do spektaklu teatralnego "W Noc Kupały" na podstawie sztuki Michasia Czarota. Premiera spektaklu miała miejsce w roku 1921 na deskach Białoruskiego Teatru Państwowego - dziś Narodowego Akademickiego Teatru im. Janki Kupały.

Ówczesna krytyka okrzyknęła "W Noc Kupały" pierwszą białoruską operę narodową  a spektakl przez kilka kolejnych sezonów wystawiono ponad 400 razy. W okresie wielkiego terroru spektakl został zdjęty z afisza, sam Terauski został uznany za wroga narodu. Jesienią 1937 kompozytor, autor sztuki Michaś Czarot oraz ponad 100 postaci białoruskiej kultury, sztuki i nauki zostali postawieni przed sądem i skazani na śmierć pod zarzutem szpiegostwa na rzecz Polski. Wyrok wykonano wkrótce potem. Michaś Czarot został rozstrzelany w noc z 29 na 30 października 1937 roku.

Kupalinka, Kupalinka,
Już ciemna jest noc,
A gdzie twoja córka?

Moja córka jest w ogrodzie,
Zrywa róże,
A jej białe dłonie krwawią.

Kwiaty zrywa,
Wianki wije,
I wylewa łzy.

Dziś "Kupalinka" często śpiewana jest podczas pokojowych protestów w Białorusi. Wykonują ją demonstranci, w tym kolektywy białoruskich teatrów, filharmonii i innych instytucji kultury.

Sam teatr Kupały stał się znów miejscem, na którym swoje piętno odcisnąć chce polityka. W roku jubileuszu 100-lecia tej sceny z pracy zwolniony został dyrektor teatru Pawieł Łatuszka – były minister kultury i dyplomata. Powodem zwolnienia Łatuszki było jego przyłączenie się do protestów przeciw nieprawidłowościom jakie miały miejsce podczas ostatnich wyborów prezydenckich w Białorusi. Na znak solidarności z dyrektorem, z pracy w Teatrze im. Kupały odeszło ponad 70 osób. Jako niezależny kolektyw Kupalaucy wciąż włączają się w akcje protestacyjne a także wystawiają spektakle poza siedzibą swojego teatru.

Koncert "Wstrzymać ogień: Kupalinka dla Białorusi" odbył się w Muzeum POLIN w Międzynarodowy Dzień Pokoju 21 września 2020 roku.

Wystąpili: 

  • Lutosławski Quartet 
    • Roksana Kwaśnikowska – I skrzypce 
    • Marcin Markowicz – II skrzypce 
    • Artur Rozmysłowicz – altówka 
    • Maciej Młodawski – wiolonczela
  • dj Lenar – taśma
  • Kupalaucy – chór
  • Jana Shostak - akcja "Minuta krzyku"

W materiale wykorzystana została praca "Białoruś" Artema Loskutova

Kurator koncertu: Kajetan Prochyra

Występ Kupalauców zrealizowała anonimowa ekipa filmowa z Mińska

Dziękujemy za pomoc: 

  • Redakcji portalu Tut.by oraz Białoruskiemu Radiu Svaboda
  • Montaż: Ziemowit Jaworski
  • Koordynacja projektu: Svmerki
  • Produkcja: EarWorks&SoundTravel

Realizacja reportażu

  • Zdjęcia
    • Patryk Grochowalski
    • Aleksandra Pachnik
    • Mikołaj Pływacz
  • Montaż
    • Patryk Grochowalski

Partnerem koncertu było Centrum Białoruskiej Solidarności

Koncert "Wstrzymać ogień!" organizowany jest dzięki wsparciu Miasta Stołecznego Warszawa

logo z syrenką warszawską - projekt finansuje m.st. Warszawa