Koncert Wstrzymać ogień: Kupalinka dla Białorusi
image

image

image

image

image

Koncert "Wstrzymać ogień!" miał być wydarzeniem upamiętniającym 75. rocznicę zakończenie II wojny światowej w Europie. Pandemia zmusiła nas do zmiany daty koncertu z maja na wrzesień. Wydarzenia po wyborach w Białorusi - krwawe tłumienie pokojowych protestów przez władze w Mińsku - sprawiły, że program naszego koncertu uległ zmianie.
Zaproszenie Muzeum POLIN przyjęli Kupalaucy – artyści i pracownicy Narodowego Teatru Akademickiego im. Janki Kupały w Mińsku, którzy zwolnili się z pracy w geście solidarności ze swoim dyrektorem Pawłem Łatuszką, wyrzuconym z pracy za poparcie wyrażone protestującym.
Kupalaucy nagrali dla nas "Kupalinkę" – piosenkę, którą często wykonują protestujący na ulicach białoruskich miast i miasteczek.
DJ Lenar wspólnie z Lutosławski Quartet przygotowali specjalną, audiowizualną aranżację tego utworu.
"Kupalinka" często traktowana jest jako białoruska piosenka ludowa. W rzeczywistości utwór ten stworzony został przez kompozytora Uładzimira Terauskiego do spektaklu teatralnego "W Noc Kupały" na podstawie sztuki Michasia Czarota. Premiera spektaklu miała miejsce w roku 1921 na deskach Białoruskiego Teatru Państwowego - dziś Narodowego Akademickiego Teatru im. Janki Kupały.
Ówczesna krytyka okrzyknęła "W Noc Kupały" pierwszą białoruską operę narodową a spektakl przez kilka kolejnych sezonów wystawiono ponad 400 razy. W okresie wielkiego terroru spektakl został zdjęty z afisza, sam Terauski został uznany za wroga narodu. Jesienią 1937 kompozytor, autor sztuki Michaś Czarot oraz ponad 100 postaci białoruskiej kultury, sztuki i nauki zostali postawieni przed sądem i skazani na śmierć pod zarzutem szpiegostwa na rzecz Polski. Wyrok wykonano wkrótce potem. Michaś Czarot został rozstrzelany w noc z 29 na 30 października 1937 roku.
Kupalinka, Kupalinka,
Już ciemna jest noc,
A gdzie twoja córka?
Moja córka jest w ogrodzie,
Zrywa róże,
A jej białe dłonie krwawią.
Kwiaty zrywa,
Wianki wije,
I wylewa łzy.
Dziś "Kupalinka" często śpiewana jest podczas pokojowych protestów w Białorusi. Wykonują ją demonstranci, w tym kolektywy białoruskich teatrów, filharmonii i innych instytucji kultury.
Sam teatr Kupały stał się znów miejscem, na którym swoje piętno odcisnąć chce polityka. W roku jubileuszu 100-lecia tej sceny z pracy zwolniony został dyrektor teatru Pawieł Łatuszka – były minister kultury i dyplomata. Powodem zwolnienia Łatuszki było jego przyłączenie się do protestów przeciw nieprawidłowościom jakie miały miejsce podczas ostatnich wyborów prezydenckich w Białorusi. Na znak solidarności z dyrektorem, z pracy w Teatrze im. Kupały odeszło ponad 70 osób. Jako niezależny kolektyw Kupalaucy wciąż włączają się w akcje protestacyjne a także wystawiają spektakle poza siedzibą swojego teatru.
Koncert "Wstrzymać ogień: Kupalinka dla Białorusi" odbył się w Muzeum POLIN w Międzynarodowy Dzień Pokoju 21 września 2020 roku.
Wystąpili:
- Lutosławski Quartet
- Roksana Kwaśnikowska – I skrzypce
- Marcin Markowicz – II skrzypce
- Artur Rozmysłowicz – altówka
- Maciej Młodawski – wiolonczela
- dj Lenar – taśma
- Kupalaucy – chór
- Jana Shostak - akcja "Minuta krzyku"
W materiale wykorzystana została praca "Białoruś" Artema Loskutova
Kurator koncertu: Kajetan Prochyra
Występ Kupalauców zrealizowała anonimowa ekipa filmowa z Mińska
Dziękujemy za pomoc:
- Redakcji portalu Tut.by oraz Białoruskiemu Radiu Svaboda
- Montaż: Ziemowit Jaworski
- Koordynacja projektu: Svmerki
- Produkcja: EarWorks&SoundTravel
Realizacja reportażu
- Zdjęcia
- Patryk Grochowalski
- Aleksandra Pachnik
- Mikołaj Pływacz
- Montaż
- Patryk Grochowalski
Partnerem koncertu było Centrum Białoruskiej Solidarności
Koncert "Wstrzymać ogień!" organizowany jest dzięki wsparciu Miasta Stołecznego Warszawa