Rocznice i święta
25-27.05.2023

Hag Szawuot Sameach!

Fragment malowidła z synagogi z Gwoźdźca - dwa gryfy trzymają tablicę z dziesięciorgiem przykazań.
fot. M. Jaźwiecki / Muzeum Historii Żydów Polskich

Żydowskie święto Szawuot należy do tak zwanych wielkich świąt (pielgrzymich) i jest obchodzone w rocznicę otrzymania Tory przez naród żydowski na górze Synaj. Stąd w liturgii święto nazwane jest "Zman Matan Toratejnu (Czas Nadania Naszej Tory)".

Szawuot (Tygodnie) zawdzięcza swoją nazwę tekstowi Tory i jest związane z metodą wyznaczania jego daty przez odliczenie siedmiu pełnych tygodni od Święta Pesach. W roku 2023 święto rozpoczyna się wieczorem 25 maja i kończy wieczorem 27 maja. W Izraelu Szawuot trwa jeden dzień (6 siwan), poza Izraelem – dwa (6-7 siwan). W kalendarzu gregoriańskim Szawuot jest świętem ruchomym i przypada na drugą połowę maja lub początek czerwca.

W czasach Świątyni na Szawuot wyruszały do Jerozolimy barwne i radosne pielgrzymki, a ich uczestnicy nieśli w darze swoje pierwsze plony (stąd inne nazwy tego święta to: Święto Żniw i Święto Pierwszych Plonów). Po upadku państwa żydowskiego, obchody święta utraciły swój rolniczy charakter. Pozostałością jest zdobienie synagog i domów zielonymi gałęziami i kwiatami. Wzmocniono natomiast duchowy aspekt święta.

Mistycy żydowscy w XVI w. wprowadzili "tikun lejl Szawuot" (naprawa nocy Szawuot), czyli praktykę polegającą na studiowaniu Tory przez całą noc, co stało się bardzo popularnym zwyczajem. Podczas święta czyta się publicznie fragment Księgi Wyjścia z tekstem Dekalogu oraz biblijną Księgę Rut, opowieść o młodej kobiecie z krainy Moabu, która przyjęła judaizm i przyłączyła się do narodu żydowskiego. Lektura tej księgi jest przypomnieniem, że Tora – Boże Objawienie - jest dostępne dla każdego człowieka.

Tradycja nakazuje też spożywanie w Szawuot pokarmów mlecznych, co tłumaczy się tym, że Tora została dana Żydom w Szabat, kiedy nie można było dokonać uboju bydła ani wykoszerować naczyń. Innym wyjaśnieniem tego zwyczaju jest fakt, że Tora jest pożywna jak mleko. A ponieważ Ziemia Obiecana płynęła mlekiem i miodem, to na świątecznym stole w Szawuot powinny znaleźć się potrawy symbolizujące wydarzenie na górze Synaj:  racuszki, naleśniki, kreplach, strudel i dania mleczne, zwłaszcza serniki.