Rodzinne pamiątki Zajczyków w kolekcji Muzeum POLIN

Historia trzyletniej Zosi Zajczyk zainspirowała Agatę Tuszyńską do napisania książki "Mama zawsze wraca". Przejmujące losy bohaterki prześledzimy nie tylko w muzealnym audytorium, które 19, 20 i 21 kwietnia w ramach akcji Żonkile zamieni się w scenę teatralną, ale również dzięki zebranym w Centrum Informacji Historycznej zdjęciom, fragmentom listów i dokumentom archiwalnym rodziny Zajczyków. Można je oglądać w czwartki i piątki w godzinach otwarcia Muzeum, na parterze obok księgarni.

Zosia, córka Natalii (z domu Hochsinger) i Szymona Zajczyków, była dzieckiem, gdy wybuchła wojna. Jesienią 1940 r. wraz z rodziną trafiła do warszawskiego getta, do piwnicy z zakratowanym oknem. Tam zmarli rodzice Szymona, większość członków rodziny Hochsingerów zginęła w Treblince w 1942 r. Natalia z córką, jej brat Józef z żoną oraz prawdopodobnie ich siostra Sabina z synami Hipolitem i Mieczysławem szukali ratunku po „stronie aryjskiej”. 27 maja 1944 r. Szymon Zajczyk został zadenuncjowany i wkrótce zamordowany, ale Natalia i Zosia oraz Józef i jego żona przeżyli wojnę. Ich powojenne losy opowiadają listy i zdjęcia z rodzinnego archiwum, które do Muzeum POLIN przekazała mieszkająca w Izraelu Yael (Zofia) Rosner.

Wśród bogatej kolekcji archiwaliów znajdują się zdjęcia portretowe i studyjne Szymona Zajczyka i jego bliskich, np. matki Fani czy dziadka. W zbiorach zachowały się także fotografie rodzinne Natalii Zajczyk z matką Gutą oraz zdjęcia innych osób z rodu Hochsingerów: braci Natalii: Józefa, Dawida i Salomona oraz siostry Anny. Można tam oglądać również listy Natalii do Anny i pani Czerniakowej, jej fałszywą kenkartę na nazwisko Halina Kowalczyk, zdjęcia do dokumentów zrobione przez Natalię pięć dni po ucieczce z getta czy fotografie wykonane tuż przed operacją oka.

W zbiorach znajdują się także zdjęcia Zosi Zajczyk na różnych etapach jej życia – w wieku 7 i 10 lat, listy, które pisał do niej Ispo, syn Anny, fotografię odpisu zaświadczenia Związku Historyków Sztuki i Kultury o Szymonie Zajczyku, kartę lekarską Natalii i Zosi, dowód tożsamości Natalii Zajczyk uprawniający „do przekroczenia [wraz z córką] granicy polskiej po otrzymaniu wizy Państwa Izrael”.

Już dziś zapraszamy do oglądania archiwaliów związanych z rodziną Zajczyków w Centrum Informacji Historycznej, a 19 kwietnia, w ramach akcji Żonkile, na premierę spektaklu "Mama zawsze wraca" w reż. Marka Kality.