Wspomnienia
22.12.2018

Zmarł Kazik Ratajzer, legendarny bojowiec ŻOB

Symcha Rotem i Stefan Siewierski,  na drugim planie Antek Cukierman
Symcha Rotem i Stefan Siewierski, na drugim planie Antek Cukierman - Warszawa 1943, fot. archiwum rodzinne / Polscy Sprawiedliwi www.sprawiedliwi.org.pl

Symcha Rotem (Ratajzer), ps. "Kazik" - bojowiec Żydowskiej Organizacji Bojowej, uczestnik powstania w getcie warszawskim i powstania warszawskiego - zmarł dzisiaj w Jerozolimie.

Urodził się i dorastał w Warszawie. W czasie II wojny światowej znalazł się w getcie warszawskim. Przeżył wielką akcję likwidacyjną, podczas której jego rodzina trafiła do obozu zagłady w Treblince. W drugiej połowie 1942 roku przystąpił do Żydowskiej Organizacji Bojowej. Należał do grupy Henocha Gutmana na terenie szopu szczotkarzy. Tam 19 kwietnia 1943 roku zastał go wybuch powstania w gettcie. Gdy walki zaczęły słabnąć, otrzymał od dowództwa ŻOB polecenie przygotowania ewakuacji bojowców z płonącego getta.

Po przejściu tunelem pod ul. Bonifraterską nawiązał kontakt z Icchakiem Cukiermanem. Gdy 8 maja 1943 roku powrócił do getta, nie znalazł już w nim żywych bojowców. 9 maja 1943 roku zdecydował się na ponowne przejście na tzw. stronę aryjską. W jego trakcie napotkał w kanałach zagubioną grupę Marka Edelmana. Przy pomocy pracowników wodociągów zorganizował ich wyjście z kanału przez właz przy ul. Prostej, a następnie wyjazd z Warszawy ciężarówką do lasu w Łomiankach. Część grupy przyłączyła się do partyzantki, ale sam "Kazik" pozostał w mieście. 

Pełnił też rolę oficera ŻOB do zadań specjalnych, m.in. we współpracy z Armią Krajową starał się zorganizować powstania w obozach pracy w Płaszowie i Skarżysku-Kamiennej.

Brał udział w powstaniu warszawskim.

W listopadzie 1946 roku wyemigrował do Palestyny. Brał udział w wojnie o niepodległość Izraela.

W 1963 roku związał się z Instytutem Yad Vashem, biorąc udział w pracach komisji decydującej o przyznaniu tytułów Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.

Żródło: Wirtualny Sztetl