Wystawy
25.09.2024

Święte imiona naszego dybuka

Dziewiąta i ostatnia artystka prezentowana w Galerii Rotacyjnej to Julie Weitz, która wraz z zespołem współtwórców_czyń zaprasza na performatywny rytuał egzorcyzmowania dybuka. W tradycji folkloru jidysz dybuk to wędrujący duch, który wstępuje do żywego ciała, aby przekazywać wiadomości od zmarłych. Tradycyjnie grupa uzdrowicieli starała się uwolnić zawładnięte przez dybuka ciało poprzez kombinację rozmów, modlitw i rytmicznego śpiewu, z kulminacyjnym momentem demonstracji zbiorowej przemiany duchowej.

  • 25 września (środa), godz. 20:00
  • Wstęp bezpłatny, limit miejsc, wejściówki do pobrania od 9 września (poniedziałek), zarezerwuj wejściówkę →

Performans "Święte imiona naszego dybuka" wskrzesza rytuał egzorcyzmowania dybuka dla współczesnych czasów – jako partyturę opartą na ruchu i jako rytuał site-specific. Przedstawienie, odbywające się w miejscach żydowskich upamiętnień w Polsce, zaprasza widzów_ki i wykonawców_czynie do bezpośredniego i cielesnego spotkania z zakorzenioną w ziemi żydowską pamięcią. Julie Weitz, żydowsko-amerykańska artystka wizualna o polskich korzeniach, jako dybuk staje się w performansie tubą dla żałoby przodków. Poprzez rytmiczny śpiew w języku hebrajskim i postmodernistyczną, inspirowaną chasydyzmem choreografię, zespół polskich tancerzy staje się uzdrowicielem dybuka; tworzy somatyczny i symboliczny rytuał, mający na celu egzorcyzm traumy przodków tak z ciała zbiorowego, jak i z ziemi.

Wydarzenie czerpie inspirację z tradycji aszkenazyjskich "szamanów", znanych jako baalei szem (mistrzowie imienia), którzy w swoich uzdrowicielskich rytuałach używali świętych imion Boga. Ruch inspirowany jest pracą polskiej choreografki żydowskiego pochodzenia Yudith Berg, znaną z choreografii do filmu jidysz "Der Dibuk" (1937, Polska), która łączyła taniec nowoczesny z tradycyjnym tańcem jidysz. Performans zawiera również nagranie audio ocalałej z Zagłady z Łodzi, Pauli Spigler, której głos dodaje temu doświadczeniu wzruszającej głębi. Podczas performansu publiczność jest zaproszona do uczestnictwa w rytuale.

W obliczu tragicznych wydarzeń w Izraelu i Palestynie projekt Weitz odwołuje się do mądrości naszych przodków, z nadzieją, że staną się oni naszymi przewodnikami w uzdrawianiu traum przeszłości, teraźniejszości i przyszłości.

Po performansie zapraszamy na rozmowę z twórczyniami i twórcami.

Julie Weitz – pracuje w obszarze performansu, filmu, instalacji i fotografii, porusza kwestie ran i odporności kultury diaspory, tworząc cielesne i kolektywne doświadczenia mające na celu naprawę. Bada potencjał sztuki performatywnej w aktywowaniu pojęć diasporyzmu i doikayt. Doikayt, oznaczające "tu i teraz", to jidyszowa zasada popularna w przedwojennej Europie Wschodniej, która w XXI wieku na nowo pojawiła się jako rama kulturowa i polityczna dla radykalnego diasporyzmu żydowskiego, solidaryzując się z globalnymi ruchami wyzwolenia.

Praktyka artystyczna Weitz ożywia postacie z folkloru jidysz i wykorzystuje interakcje między postaciami a miejscami – zwłaszcza tymi, gdzie kultura jidysz została niemal całkowicie zniszczona – by badać temat utraty i uzdrawiania przez pryzmat diaspory. Artystka korzysta z karykatury, folkloryzmu i odwołania do miejsca, aby osadzać swoją pracę w kontekście przeszłych, obecnych i przyszłych wydarzeń w kulturze żydowskiej.

Weitz jest stypendystką Fulbrighta (2023–24) oraz Wallis Annenberg Helix Fellow w Yiddishkayt (2020–23). Jej prace były wystawiane we Współczesnym Muzeum Żydowskim (San Francisco), Żydowskim Muzeum Galicja (Kraków), Muzeum Żydowskim w Wiedniu (Austria), LAND (Los Angeles), Centrum Sztuki Lambert (Nowy Jork) oraz Muzeum Żydowskim w Berlinie (Niemcy). Jej twórczość była opisywana w "Artforum", "Art in America", "Los Angeles Times", "The New York Times", "BOMB" i "Hyperallergic". Weitz zdobyła licencjat sztuk pięknych na Uniwersytecie Teksańskim i magisterium sztuk pięknych na Uniwersytecie Wisconsin. Obecnie mieszka w Warszawie.

Święte imiona naszego dybuka

  • Autorka: Julie Weitz
  • Choreografia: Magdalena Przybysz
  • Koncepcja: Julie Weitz
  • Dramaturgia: Magdalena Przybysz
  • Performowanie i współpraca choreograficzna: Magda Niedzielska, Michał Przybyła, Katarzyna Żeglicka
  • Kostiumy: Julie Weitz, Jill Spector i Donna Stack

 

W 2024 roku Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN obchodzi 10. urodziny. Pragniemy przy tej okazji wzmocnić głos żydowskich artystów i artystek, tworząc w ostatniej galerii wystawy stałej rotacyjną, żywą, polifoniczną przestrzeń wypowiedzi współczesnych twórców i twórczyń.


Więcej o Galerii Rotacyjnej →


Partnerzy:

FestvALT    Fundacja Zapomniane

Dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego – projekt "Galeria Rotacyjna w ramach 10. urodzin Muzeum POLIN (rozwijanie sieci artystów i artystek żydowskich)".

Logo Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.