Płot nienawiści – projekt artystyczny Huberta Czerepoka

28 sierpnia Hubert Czerepok zakończył pracę nad swoją najnowszą instalacją, którą tworzył od wiosny tego roku. Na warszawskiej Woli stanął stalowy płot złożony z haseł mowy nienawiści zaobserwowanych na murach polskich miast.

Czerepok w swojej pracy zmierzył się z problemem mowy nienawiści, która w formie napisów na murach stała się stałym elementem krajobrazu. Natłok wykluczających, obraźliwych haseł atakujących „innych” – kibiców przeciwnej drużyny, przedstawicieli mniejszości etnicznych czy seksualnych – jest tak powszechny, że niemal przestaliśmy je dostrzegać.

I właśnie do tego niebezpiecznego spowszednienia agresji bijącej z murów odniósł się artysta, kumulując w swojej instalacji dziesiątki autentycznych haseł i obelżywych symboli. – „Płot nienawiści” dzięki swej materialności, ciężarowi i widoczności pokazuje, że nie należy zjawiska [mowy nienawiści] lekceważyć. Że ma ono swoją ponurą moc, która nie tylko szpeci ulice, ale przede wszystkim zatruwa wyobraźnię” – komentuje dr hab. Waldemar Kuligowski z Zakładu Studiów nad Kulturą Współczesną UAM.

Istotną rolę w dziele Huberta Czerepoka odgrywa tworzywo, z którego została wykonana instalacja. – Przełożenie mowy nienawiści na jeden z trudniejszych do obróbki materiałów, jakim jest stal kuta, jest przepracowaniem jej w sposób dosłowny, fizyczny – zaznacza artysta. – Tak przekuty napis jest trwalszy, bardziej niewygodny, trudniejszy do ukrycia i zignorowania. Dlatego ważnym aspektem jest materialność tej pracy. Instalacja stoi w przestrzeni publicznej, sąsiadując ze sprayowymi napisami na murze. Staje się przez to trudniejsza, gryząca i niezręczna – dodaje Czerepok.

Pierwsze reakcje oglądających wskazują na to, że miał rację. Obok „Płotu nienawiści” trudno przejść obojętnie – wiele osób komentuje instalację, nierzadko oburzając się na prezentację obelżywych haseł w centrum miasta. Zapominają przy tym, że wystarczy przejść się po ulicach, by odnaleźć je na ścianach domów i murach.

Stalowa instalacja Huberta Czerepoka zrealizowana przez kuźnię Jędrzejewskich przez kilka miesięcy będzie gościć na skwerze gen. Jana „Jura” Gorzechowskiego między ulicami Dzielną, Smoczą i aleją Jana Pawła II. Miejsce to zostało wybrane ze względu na swoje znaczenie symboliczne. Na skwerze znajduje się zainicjowany przez Dom Spotkań z Historią Ogród Sprawiedliwych, upamiętniający tych, którzy w XX i XXI wieku sprzeciwili się totalitaryzmom, masowym zbrodniom i występowali w obronie godności człowieka. Protest przeciwko atakowaniu ludzkiej godności przez stosowanie i przyzwolenie na mowę nienawiści przyświeca również projektowi Muzeum POLIN – instalacji i szeregowi zajęć edukacyjnych prowadzonych przez muzeum.

Już w czasie pracy nad projektem muzeum zorganizowało warsztaty z Hubertem Czerepokiem na temat mowy nienawiści, na które zaproszono również mieszkańców domów sąsiadujących z przyszłą instalacją. – Muzeum prowadzi wiele działań edukacyjnych inspirujących do refleksji nad uprzedzeniami i stereotypami – mówi Zygmunt Stępiński, zastępca dyrektora Muzeum POLIN ds. programowych. – Są to m.in. warsztaty antydyskryminacyjne, których uczestnicy badają mechanizmy prowadzące do uprzedzeń i nietolerancji. Tematyce wykluczenia „innych” na tle etnicznym, religijnym, czy seksualnym poświęconych jest też wiele debat, wykładów, czy działań artystycznych.

28 września o godz. 20.00 zapraszamy do Muzeum POLIN na dyskusję „Jak walczyć z hejtem?” wokół „Płotu nienawiści”, z udziałem Sarmena Beglariana (Dom Kereta), Ewy Chomickiej (Muzeum POLIN), prof. dr hab. Rafała Drozdowskiego (UAM) i dr hab. Pawła Możdżyńskiego (UW). Spotkanie poprowadzi Mike Urbaniak (RDC). 

Więcej o artyście:

Program rezydencji artystycznych w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN pt. „Muzeum Otwarte – edukacja w działaniu” jest realizowany w ramach projektu „Żydowskie dziedzictwo kulturowe”, komponent „Oblicza różnorodności”. 

Wsparcie udzielone z funduszy norweskich i EOG przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię

www.eeagrants.org, www.norwaygrants.org 
Więcej o projekcie „Żydowskie dziedzictwo kulturowe”