Czytelnia POLIN: Jacek Leociak "Podziemny Muranów"
Podczas spotkania na temat książki "Podziemny Muranów" z prof. Jackiem Leociakiem rozmawiać będzie Piotr Paziński. Książka miała premierę 10 kwietnia i ukazała się nakładem Wydawnictwa Czarne.
- 15 maja 2024 (środa), godz. 18:00
- Hol główny
- Dyskusja w języku polskim
Historia Muranowa zatoczyła łuk: od rajskich krajobrazów XVIII wieku do piekła Umschlagplatzu. Było tu tak pięknie, zrobiło się ponuro i strasznie. "Boże, gdzie jest Gęsia?" – pytał wychowany tam szofer, który wśród ruin getta wypatrywał śladów swojej ulicy. Jak wiele osób po wojnie na próżno szukał punktów orientacyjnych, które oznaczałyby miejsce wyburzonego życia. Jak dziś wyobrazić sobie dawny Muranów?
Jacek Leociak odczytuje ten szczególnego rodzaju palimpsest – w miejscu-po-getcie zmieniła się przecież siatka ulic, ich nazwy, zbudowano nowe domy. Przywołuje tętniące kiedyś życiem targowiska przy Gęsiej i Świętojerskiej, tłoczne kamienice Nalewek, dawny plac Broni. Szczególnie skupia się na tym, co pod ziemią. Opisuje życie w getcie podczas powstania: przygotowywanie skrytek, schowków, schronów w piwnicach, wreszcie budowę podziemnych bunkrów. Przytacza historie niemych świadków Zagłady przechowanych w ruinach: błahych przedmiotów codziennego użytku, garnków, kluczy, zbutwiałego i nadpalonego dziennika.
"Ślad ma zostać ciśnięty pod koło historii, żeby je zahamować" – czytamy w relacji znalezionej w bańce na mleko zakopanej w piwnicy przy Nowolipkach 68. Jacek Leociak jak archeolog zbiera te ślady i nakłada obraz dawnego Muranowa na dzielnicę, która dziś tętni życiem, po to, by upamiętnić coś, co wymyka się wyobraźni.
Opowieści towarzyszą fotografie Artura Żmijewskiego.
Jacek Leociak – profesor, kierownik Zakładu Badań nad Literaturą Zagłady w Instytucie Badań Literackich PAN, członek założyciel Centrum Badań nad Zagładą Żydów przy Instytucie Filozofii i Socjologii PAN, redaktor rocznika "Zagłada Żydów. Studia i Materiały". Opublikował m.in.: "Tekst wobec Zagłady. O relacjach z getta warszawskiego", "Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście" (wspólnie z Barbarą Engelking), "Młyny boże. Zapiski o Kościele i Zagładzie" (książka była nominowana do Nagrody Literackiej Nike). Zajmuje się różnymi formami zapisu doświadczeń granicznych (w tym doświadczenia Zagłady). Razem z Barbarą Engelking przygotował koncepcję galerii Zagłada w Muzeum POLIN. Był także pomysłodawcą i współscenarzystą zorganizowanej tam wystawy czasowej "Tu Muranów". W 2019 roku został uhonorowany prestiżową Nagrodą im. Kazimierza Wyki przyznawaną za wybitne osiągnięcia w dziedzinie eseistyki oraz krytyki literackiej i artystycznej.
Piotr Paziński – dziennikarz, pisarz, eseista, krytyk literacki i tłumacz. W 2005 roku w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa na podstawie rozprawy pt. "Labirynt i drzewo. Studia nad Ulissesem Jamesa Joyce’a", której promotorem był Michał Głowiński. W latach 1992–1997 był dziennikarzem działu zagranicznego "Gazety Wyborczej". Od 1997 dziennikarz, a w latach 2000–2019 redaktor naczelny czasopisma "Midrasz". Laureat Paszportu "Polityki" 2009 w dziedzinie literatury za debiutancką powieść Pensjonat; za tę samą powieść został nominowany do Nagrody Literackiej "Nike". W 2012 Pensjonat otrzymał Europejską Nagrodę Literacką. Jest członkiem Kapituły Nagrody Newsweeka im. Teresy Torańskiej.
