Sprawiedliwi 2017: Natalia Gorbaniewska, Jan Jelinek i Roberto Kozak

6 marca, w Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych, Komitet Ogrodu Sprawiedliwych w Warszawie podczas gali w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN ogłosił nazwiska osób uhonorowanych tytułem Sprawiedliwego 2017.
Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych | |
Ustanowiony na 6 marca przez Parlament Europejski w maju 2012 roku z inicjatywy działającego we Włoszech Komitetu Światowego Ogrodu Sprawiedliwych (GARIWO). Sygnatariuszem apelu w tej sprawie był także Dom Spotkań z Historią. Data – 6 marca – nie jest przypadkowa, tego dnia zmarł Mosze Bejski, urodzony w Polsce inicjator Ogrodów Sprawiedliwych w Jerozolimie, współtwórca definicji "Sprawiedliwy wśród Narodów Świata". W 2014 roku z inicjatywy włoskiej Fundacji Gariwo i Domu Spotkań z Historią, przy wsparciu Burmistrza Dzielnicy Wola, otwarto pierwszy w Polsce Ogród Sprawiedliwych, w którym uhonorowani zostali dotychczas: Władysław Bartoszewski, Marek Edelman, Magdalena Grodzka-Gużkowska, Petro Hryhorenko, Jan Karski, Antonia Locetelli, Tadeusz Mazowiecki, Nelson Mandela, Hasan Mazhar, Witold Pilecki, Anna Politkowska i ksiądz Jan Zieja. Tytułem Sprawiedliwego są honorowane osoby nieżyjące; wyboru trzech osób (spośród zgłaszanych co roku kandydatur) dokonuje Komitet Ogrodu Sprawiedliwych, w skład którego wchodzą m.in. osobistości ze świata edukacji i kultury. |
Zostali nimi: rosyjska poetka i dysydentka Natalia Gorbaniewska, czeski pastor Jan Jelinek oraz argentyński dyplomata Roberto Kozak. Wiosną w warszawskim Ogrodzie Sprawiedliwych zostaną posadzone poświęcone im drzewka oraz odsłonięte pamiątkowe kamienie.
- Natalia Gorbaniewska (1936–2013) – rosyjska poetka, dysydentka, jedna z pięciu uczestników demonstracji w Moskwie przeciw agresji na Czechosłowację w 1968 roku. Została zamknięta w szpitalu psychiatrycznym, co było jednym z aktów represji sowieckiego państwa; w 1975 roku została zmuszona do emigracji i wyjechała do Francji. „Całym życiem pokazała, jak i dlaczego należy się przeciwstawić władzy i milczeniu tłumu – i jaką cenę się za to płaci” – stwierdził Zbigniew Gluza, przewodniczący Komitetu Sprawiedliwych w Warszawie.
- Jan Jelinek (1912–2009) – czeski pastor ze wsi Kupiczów na Wołyniu. W czasie wojny pomagał Żydom, Polakom, Ukraińcom, Niemcom i Rosjanom. „Jako pastor, jak widzę człowieka w potrzebie, nie pytam go o nację” – napisał we wspomnieniach. Przyjął pod swój dach rodzinę żydowską, pomagał ludziom w getcie, a w czasie ludobójstwa na Wołyniu ratował zarówno Polaków, jak i Ukraińców i Niemców.
- Roberto Kozak (1942–2015) – argentyński dyplomata, który w latach 70., w czasach dyktatury Augusto Pinocheta, pomagał represjonowanym obywatelom Chile. Szacuje się, że tysiące ludzi zawdzięcza mu życie lub korzystało z jego pomocy, w tym dzisiejsza prezydent Chile Michelle Bachelet. Roberto Kozaka nazywa się „Schindlerem Ameryki Łacińskiej”.
W poniedziałkowej gali brali udział znamienici goście m.in. Ruth Cohen-Dar, Zastępca Szefa Misji, Radca ds. Politycznych Ambasady Izraela w Polsce, Michael Schudrich, Naczelny Rabin Polski, Roberto Cincotta, dyrektor Włoskiego Instytutu Kultury w Warszawie, prof. Adam Daniel Rotfeld, o. Wacław Oszajca, dr Mateusz Szpytma, zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, Zbigniew Gluza, przewodniczący Komitetu Sprawiedliwych w Warszawie, Piotr Jakubowski, dyrektor Domu Spotkań z Historią, Marian Turski, Przewodniczący Rady Muzeum POLIN, Piotr Wiślicki, Przewodniczący Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Polsce, prof. Dariusz Stola, dyrektor Muzeum POLIN, a także odznaczona medalem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata Anna Stupnicka-Bando, Prezeska Polskiego Towarzystwa Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.
Organizatorzy gali:
Partnerzy: