Wydarzenia towarzyszące wystawie "Szafa grająca! Żydowskie stulecie na szelaku i winylu"

Historia na gramofonowych płytach

Pod koniec XIX wieku niemiecko-żydowski imigrant w Stanach Zjednoczonych zmienił świat. Wynaleziony przez Emila Berlinera gramofon i płyta zapoczątkowały erę masowej rozrywki. W XX wieku płyty szelakowe (z naturalnej żywicy) i winylowe (z tworzywa sztucznego) stały się dźwiękowymi nośnikami kultury popularnej. W utrwalonych na nich nagraniach znalazły odzwierciedlenie wszystkie doświadczenia epoki, jej utopie i katastrofy, iluzje i nadzieje.

Żydowskie doświadczenie XX wieku również znalazło swój wyraz na płytach – począwszy od muzyki kantoralnej, która dzięki nagraniom gramofonowym zaczęła być słuchana w domowym zaciszu dla przyjemności i rozrywki, po rozmaite reinterpretacje muzyki ludowej i klezmerskiej. Od piosenek teatru jidysz robiących karierę na scenach Broadwayu po twórczość punkowych buntowników.

Historia szelakowych i winylowych płyt to również historia żydowskich wynalazców, przedsiębiorców i producentów, muzyków, kompozytorów i autorów tekstów. Ich muzyka, składająca się na brzmienie XX wieku, nie zawsze była muzyką „żydowską“ (a właściwie „żydowska” była tylko czasami). Często wynikała jednak z żydowskich doświadczeń.

Wystawa Szafa grająca! Żydowskie stulecie na szelaku i winylu prezentuje tę historię, począwszy od pierwszych gramofonów i płyt szelakowych, po „rozpłynięcie się“ się tego medium w globalnej sieci Internetu. Zapraszamy w podróż przez mniej znane aspekty kultury popularnej, której towarzyszą osobiste opowieści o płytach, które zmieniły życie wielu ludzi.

Pierwotna wersja wystawy została przygotowana przez Muzeum Żydowskie w austriackim Hohenems. Jej polską edycję wyróżnia rozbudowany wątek dotyczący polsko-żydowskich kompozytorów, wykonawców i przedsiębiorców przemysłu rozrywkowego. Zobaczymy tu również fonografy oraz gramofony z krajowych kolekcji i poznamy muzyczne wspomnienia polskich twórców kultury.

Streisand, Ramones i Fogg

Setki nagrań, wywiadów i oryginalnych płyt. Fonografy i gramofony. A także specjalnie skonstruowana szafa grająca, w której można posłuchać utworów związanych z wystawą.

Zobaczymy płyty i usłyszymy nagrania m.in. słynnego „Skrzypka na dachu” oraz tanga i fokstroty w wykonaniu orkiestry Jerzego Petersburskiego i Artura Golda. Rozbrzmiewać będą popularne filmowe przeboje autorstwa Henryka Warsa, w wykonaniu takich gwiazd jak Zula Pogorzelska, czy Mieczysław Fogg.

Na wystawie nie zabraknie utworów Neila Sedaki, Boba Dylana czy The Ramones. Będzie też nowojorski jazz, polski bigbit w wykonaniu Śliwek i Następców Tronów, nowoczesne interpretacje muzyki klezmerskiej The Klezmatics czy Kroke i niesamowita Barbara Streisand!

Spacery z muzykiem

Znakomici polscy muzycy oprowadzają po wystawie opowiadając o swych ulubionych nagraniach, własnych kolekcjach płyt i inspiracjach. W drugiej części wieczoru spotkają się z publicznością ilustrując swoją opowieści muzyką na żywo..

• 9 lutego – Jarosław Bester,
• 23 marca – Ola Bilińska,
• 13 kwietnia – Karolina Cicha,
• 11 maja – Mikołaj Trzaska,

Śladami żydowskiej muzyki - indywidualny spacer dla dorosłych

Muzyka wywodząca się z żydowskich obrzędów religijnych z czasem rozbrzmiewała także w karczmach, na weselach i innych uroczystościach, także chrześcijańskich. Przeniosła się do sal koncertowych i została utrwalona na płytach. O tym wszystkim dowiecie się zwiedzając część wystawy stałej Muzeum Polin i wystawę czasową.

23 kwietnia, godz. 12.00

Szafa gra! - spacer po wystawie dla dzieci w wieku 4-10 lat z opiekunami

Wspólnie dowiemy się jak kiedyś nagrywano i słuchano muzyki, co to jest szelak i winyl oraz kto wymyślił gramofon. Zapoznamy się z niezwykłymi postaciami żydowskich muzyków i kompozytorów. Posłuchamy muzyki kantoralnej, folkowej, musicali, a nawet punk-rocka.

28 maja, godz. 13.30 (zwiedzanie z tłumaczeniem na PJM)

Oprowadzanie kuratorskie po wystawie

Zwiedzanie ekspozycji z komentarzem kuratorki dr Tamary Sztymy.

9 kwietnia, 7 maja, godz. 12:00, wstęp w cenie biletu na wystawę

Noc z szelakiem i winylem – Noc Muzeów

Zapraszamy do bezpłatnego zwiedzania wystawy.

20 maja, godz. 19:00-01:00, wstęp wolny

MUZYCZNE WEEKENDY NA WYSTAWIE

22-23 KWIETNIA: SŁUCHAJ, ZBIERAJ I GRAJ – WEEKEND Z MUZYKĄ NA WIELE SPOSOBÓW

22 kwietnia, sobota

Record Store Day – targi winylowej muzyki

Największa dotąd polska edycja międzynarodowego święta promującego niezależne sklepy płytowe oraz kulturę kupowania i słuchania muzyki z winyli. Będzie można kupić klasyczne płyty, przesłuchać je, ale także… umyć specjalną myjką. W programie: koncerty, spotkania i projekcje filmowe. Na wydarzeniu pojawią się wystawcy sprzętu, plakatów i gadżetów, prywatni kolekcjonerzy oraz przedstawiciele sklepów płytowych, a także DJ-e grający muzykę z winyli.

godz. 12:00-20:00, wstęp wolny

Dźwięki z drewna – warsztaty dla dzieci w wieku 4-10 lat z opiekunami

Będziemy sprawdzać dźwięk, jaki można wydobyć z drewnianych przedmiotów i dłubać w drewnie korzystając z tradycyjnych i nowoczesnych narzędzi.

godz. 11:00-14:00, bilety: 30 zł (1 dziecko + opiekunowie)

Dust & Grooves – spotkanie z Elionem Pazem

Elion Paz jest fotografem i kolekcjonerem płyt. Te dwie pasje połączył w albumie Dust & Grooves – Adventures in record collecting, poświęconym podobnym mu pasjonatom.

godz. 14:00, wstęp wolny

Cadillac Records, reż. Darnell Martin – film

Fabularna opowieść o działającej w latach 50. i 60. XX wieku wytwórni Chess Records, założonej w Chicago przez braci Leonarda i Philla Chessów, emigrantów z Polski. W filmie zobaczymy m.in. Adriena Brody’ego i Beyoncé.

godz. 16:00, wstęp wolny

23 kwietnia, niedziela

Czy cisza może być przyjemna? – warsztaty dla dzieci w wieku 4-10 lat z opiekunami

Co słyszeli ludzie 100 lat temu i dawniej, a co my słyszymy dzisiaj? Czy cisza może być przyjemna? Czy przyroda też gra? Sprawdzimy to z muzykiem awangardowym Dawidem Adrjanczykiem.

godz. 11:00

Muzyczne inspiracje – warsztaty dla dorosłych

Muzykowanie z Olą Bilińską, wokalistką, autorką tekstów i muzyki inspirowanej żydowskimi motywami.

godz. 12:00 – 14:00, wstęp wolny, obowiązuje rezerwacja

Słucham więc jestem: tożsamość muzyki – spotkanie

Czy muzyka ma tożsamość, czy nadaje ją kompozytor? A może to muzyka współtworzy naszą tożsamość? Odpowiedzi będą poszukiwali m.in. krytycy muzyczni Dorota Szwarcman i Mirosław Pęczak.

godz. 14:00, wstęp wolny

TIKKUN, reż. Kuba Kossak – film

Film o improwizacji. Opowieść o spotkaniu w Sejnach muzyków z różnych stron świata.

godz. 16:30, wstęp wolny

 

28 MAJA: TO OSTATNIA NIEDZIELA – POŻEGNANIE Z WYSTAWĄ

Dzień Dziecka Szafa grająca! – wydarzenie rodzinne
Dzień Dziecka w Muzeum POLIN: Jak zawirować w tangu? Jak wyskakać fokstrota? Będziemy grać, słuchać i tańczyć do żydowskich przebojów, oraz budować instrumenty muzyczne. Nie zabraknie też przekąsek i niespodzianek. A na koniec – interaktywny koncert!

godz. 11:00-16:00, wstęp wolny

W krainie bajek – koncert 

Ryszard Sielicki – kompozytor, uczeń Dymitra Szostakowicza, dyrektor wydawnictwa Polskie Nagrania, autor muzyki do słuchowisk radiowych i spektakli teatralnych. W jego życiu ogniskuje się wiele doświadczeń żydowskiego losu w XX-wiecznej Polsce. Jego muzykę i utwory, które powstały za jego sprawą, przypomną m.in. Jerz Igor, czyli Jerzy Rogiewicz i Igor Nikiforow, którzy wspólnie z przyjaciółmi z warszawskiej sceny muzyki niezależnej tworzą nową muzykę dla najmłodszych.

godz.15:00, wstęp wolny

Amy, reż. Asif Kapadia – film

Zmontowana z prywatnych i oficjalnych nagrań historia Amy Winehouse, obdarzonej wyjątkowym talentem wokalistki z żydowskiej rodziny z Londynu. Dokument nagrodzony m.in. Oscarem i Europejską Nagrodą Filmową.

godz. 17:00, wstęp wolny