Relacja: „Muzeum na kółkach” w Tyczynie

Grupa osób na placu przed białym pałacykiem.

fot. Muzeum Historii Żydów Polskich

W Tyczynie naszymi partnerami lokalnymi były Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Tyczynie im. K. Sobczyk oraz Towarzystwo Miłośników Ziemi Tyczyńskiej. Wspólnie przygotowaliśmy różnorodne działania mające przypomnieć o społeczności żydowskiej i jej dziedzictwie na terenach Tyczyna.

Warsztaty wycinanki żydowskiej

Podczas warsztatów można było zapoznać się z historią wycinanki, która sięga XIII w. Poznać jej rodzaje, symbolikę, a przede wszystkim technikę wycinania. Każdy z uczestników mógł zaprojektować i wykonać własną pracę.

Zajęcia poprowadziła Anna Małecka-Beiersdorf, jedna z najbardziej znanych polskich artystek zajmujących się wycinanką żydowską. Ukończyła etnografię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po studiach podjęła pracę w Cepelii jako specjalista do spraw etnografii. Od 1989 r oku pracuje w Centrum Młodzieży im. dr H. Jordana w Krakowie jako nauczyciel instruktor. Wycinanki wykonuje od dzieciństwa. W wieku dojrzałym zaczęła traktować je jako technikę profesjonalną.

Wycieczka śladami społeczności żydowskiej w Tyczynie

Zwiedzanie Tyczyna w poszukiwaniu śladów niegdyś żyjącej w miasteczku społeczności żydowskiej, której kultura miała silne oddziaływanie na kształt zabudowy Tyczyna. Wycieczkę rozpoczęła się krótkim wprowadzeniem na temat historii Żydów tyczyńskich. Najpierw uczestnicy zwiedzili rynek w Tyczynie z szczególnym uwzględnieniem kształtu zabudowy oraz architektury, poznali nazwiska i historie niegdyś żyjących w Tyczynie Żydów.

Koncert muzyki żydowskiej Hava Nagila Raysha

Koncert przeniósł nas w czasy, kiedy na ulicach Tyczyna można było usłyszeć język oraz muzykę żydowską. Tworzący ją ludzie kochali swoją rodzinę, dom, miasto. Modlili się o zdrowie i dobre życie.

W koncercie zostaną wykorzystane między innymi utwory kompozytora żydowskiego Nachuma Sternheima, który urodził się i mieszkał w Rzeszowie. Ten słynny kompozytor łączył elementy muzyki żydowskiej z elementami folkloru ziemi rzeszowskiej.

Warsztaty kulinarne kuchni żydowskiej

Kuchnia jest częścią kultury każdego narodu. Smakując potraw i słuchając opowieści o jedzeniu, możemy dużo nauczyć się o świecie i historii ludzi, z którymi zasiadamy przy stole. Warsztaty kuchni żydowskiej były idealnym spotkaniem z kulturą i tradycją.

Wykład elementami prezentacji na temat symboliki żydowskiej kuczki w Tyczynie

Wykład umożliwił poznanie znaczenia malowideł znajdujących się na ścianach unikatowej na skalę europejską żydowskiej Kuczki w Tyczynie

Pokazy pofestiwalowe 10. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego „Żydowskie Motywy”

Pokaz filmu „Żydowski kardynał” opowiadającego historię Jean-Marie Lustigera, Żyda który w wieku 14 lat pomimo sprzeciwu rodziców przeszedł na katolicyzm. Został księdzem, a dzięki swojej inteligencji i przyjaźni z Janem Pawłem II szybko zaczął się piąć po drabinie kościelnej, zostając kardynałem.

Ponadto nasze edukatorki przeprowadziły dwa warsztaty. Pierwsze z nich to „Legendy Żydów Polskich”, podczas których poprzez legendy, opowieści o ważnych wydarzeniach i uczestniczących w nich postaciach młodzież poznała dzieje Żydów polskich. Ich treści wykorzystały do tworzenia własnych komiksów i rysunków.

Dla młodszych dzieci przeznaczony był warsztat „Mały Wielki Teatr”, czyli zajęcia na bazie „Opowiadań dla dzieci” I.B. Singera. Wspólnie przygotowaliśmy i ozdobiliśmy scenę, ponadto każde dziecko wykonało własną drewnianą kukiełkę jednego z bohaterów opowieści. Prace (kartonowe sceny, afisze, kukiełki) uczestnicy warsztatów zabrali ze sobą, by na podstawie proponowanego scenariusza mogli wystawić miniprzedstawienie, na przykład w szkole albo w domu.

Dlaczego Tyczyn?

Tyczyn to ważny punkt na mapie żydowskiego dziedzictwa Polski. Pierwsza udokumentowana informacja świadcząca o tym, że wśród mieszkańców osady znajdowali się Żydzi pochodzi z 1428 roku. Jeszcze w latach 20. XX wieku społeczność żydowska stanowiła ponad 30 proc. wszystkich mieszkańców miasta. Zajmowali się głównie drobnym handlem i rzemiosłem.

Przeczytaj o nas w lokalnych mediach:

Wsparcie udzielone z funduszy norweskich i EOG przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię

www.eeagrants.org, www.norwaygrants.org
Więcej o projekcie „Żydowskie dziedzictwo kulturowe”