Relacja: „Muzeum na kółkach” w Supraślu

Trzy osoby stoją przed zabytkowym Pałacem Bucholtzów w Supraślu.

fot. Muzeum Historii Żydów Polskich

W bogatym programie przygotowanym wspólnie z naszymi koordynatorami znalazły się wydarzenia, mające na celu przypomnieć o bogatej, choć zapomnianej żydowskiej historii Supraśla:

Wystawa przedstawiająca wkład społeczności żydowskiej w rozwój medycyny w Supraślu
Koncert pieśni żydowskich, nauka tańców żydowskich, degustacja kuchni żydowskiej
Odkrycie tablicy upamiętniającej społeczność żydowską w Supraślu
Spotkanie z potomkami społeczności żydowskiej miasta oraz obecną społecznością lokalną

Ponadto nasze edukatorki przeprowadziły dwa warsztaty. Pierwszym z nich były „Legendy Żydów Polskich”, podczas których poprzez legendy, opowieści o ważnych wydarzeniach i uczestniczących w nich postaciach młodzież poznała dzieje Żydów polskich. Ich treści wykorzystały do tworzenia własnych komiksów i rysunków.

Dla młodszych dzieci przeznaczony był warsztat „Mały Wielki Teatr”, czyli zajęcia na bazie „Opowiadań dla dzieci” I.B. Singera. Wspólnie przygotowaliśmy i ozdobiliśmy scenę, ponadto każde dziecko wykonało własną drewnianą kukiełkę – jednego z bohaterów opowieści. Prace (kartonowe sceny, afisze, kukiełki) uczestnicy warsztatów zabierają ze sobą, by na podstawie proponowanego scenariusza mogli wystawić miniprzedstawienie, na przykład w szkole albo w domu.

W Supraślu pokazaliśmy też dwa filmy w ramach pokazów pofestiwalowych 10. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego „Żydowskie Motywy”. Pierwszym z nich był polski film „Twarze nieistniejącego miasta”, dla powstania którego inspiracją była kolekcja szklanych negatywów odnaleziona w kamienicy przy Rynku 4 w Lublinie i w czerwcu 2012 roku przekazana do Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN”.

W filmie wykorzystano odbitki wykonane z ponad 60 wybranych negatywów oraz ponad 800 płyt szklanych. Bohaterami opowieści są utrwaleni na fotografiach dawni mieszkańcy miasta.

Wiele emocji wywołał drugi pokazywany film – „Żydowski kardynał” opowiadający historię Jean-Marie Lustigera, Żyda który w wieku 14 lat pomimo sprzeciwu rodziców przeszedł na katolicyzm. Został księdzem, a dzięki swojej inteligencji i przyjaźni z Janem Pawłem II szybko zaczął się piąć po drabinie kościelnej, zostając kardynałem.

Dlaczego Supraśl?

Supraśl jest ważnym punktem na mapie stosunków polsko-żydowskich. Pierwsze wzmianki o Żydach mieszkających w Supraślu pochodzą z drugiej połowy XVII wieku, jednak istotny rozwój osadnictwa żydowskiego przypadł na wiek dziewiętnasty.

Według "The Encyclopedia of Jewish life before and during the Holocaust", istniejące w Supraślu zakłady przemysłowe oraz rozwijający się sektor usług turystycznych mimo kryzysu w okresie międzywojennym zapewniały zatrudnienie dla ludności żydowskiej.

Już na przełomie XIX i XX wieku Żydzi stali się właścicielami większości lokalnych fabryk. Jeszcze przed II wojną światową Żydzi stanowili ponad 20 proc. wszystkich mieszkańców miasta.

Naszym partnerem lokalnym była Gmina Supraśl, a koordynatorami lokalnymi Pani Magdalena Grassmann i Pan Adam Jakuć. Jak to wyglądało z ich strony?

– Naszym celem jest pokazanie historii miasta Supraśl, jego żydowskich potomków, ich wkładu w rozwój medycyny, przemysłu i kultury Supraśla. Użyjemy do tego nowoczesnych środków przekazu, pokazując jednocześnie urok żydowskich tradycji muzycznych, tanecznych i kulinarnych. Włączenie się w projekt „Muzeum na kółkach” pozwoli na przedstawienie historii Supraśla odbiorcom z całego kraju i świata – mówili o projekcie.

Przeczytaj o nas w lokalnych mediach:

Wsparcie udzielone z funduszy norweskich i EOG przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię

www.eeagrants.org, www.norwaygrants.org
Więcej o projekcie „Żydowskie dziedzictwo kulturowe”